<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Boek

Bij Willem Jan Otten schuilt de essentie in het wit tussen de regels

Anton de Wit 18 maart 2022
image
Schrijver en dichter Willem Jan Otten in zijn werkkamer bij hem thuis in Amsterdam. Foto: ANP - Maartje Geels

Is het opzet dat Pasen ontbreekt in de gebundelde essayreeks waarin Willem Jan Otten zich door het kerkelijk jaar heen denkt en schrijft?

Het jaar rond

Tijdens de presentatie van het boek in de Abdij van Egmond wierp de auteur vorige week zelf enig licht op die kwestie. Het was een oplettende meelezer die hem erom prees, omdat zij dacht dat het met opzet gedaan was.

“Niemand in het Nederlands taalgebied verwoordt het onzegbare zo meesterlijk – tastend, stamelend, de woorden proevend op het puntje van de tong – als Willem Jan Otten.”

Maar Otten moest schoorvoetend toegeven dat het eigenlijk toeval was: hij startte zijn reeks ‘De Mis die wij missen’ in Katholiek Nieuwsblad vlak na de start van de eerste kerkelijke lockdown, met Beloken Pasen 2020. Hij wilde het jaar graag rondmaken en rondde de serie af in de paaseditie van 2021, die verscheen op Goede Vrijdag. Het slothoofdstuk in het boek is daarom een kruiswegmeditatie.

De humor van God

Zulk toeval is een onmiskenbare knipoog van een God met gevoel voor humor; het is daarom terecht dat Otten besloot het zo te laten. Terwijl hij wel degelijk dingen toevoegde en uitwerkte aan de oorspronkelijke reeks, waardoor het boek ook de moeite waard blijft voor degenen die de essays al gelezen hebben in KN.

Maar dat Pasen, het hoogtepunt van het kerkelijk jaar, ontbreekt, is veelzeggend. De essentie openbaart zich in Ottens oeuvre sowieso in het wit tussen de regels, in wat niet gezegd wordt, niet gezegd kan of wil worden. Dat is in zijn gedichten zo, in zijn romans, en ook in zijn essays: niemand in het Nederlands taalgebied verwoordt het onzegbare zo meesterlijk – tastend, stamelend, de woorden proevend op het puntje van de tong – als Willem Jan Otten.

Paasmysterie

De essentie waar dit boek omheen draait, is niets minder dan de verrezen Heer, het paasmysterie dat in elke Mis aanwezig is, en dus het gaat het hele boek over Pasen, al ontbreekt de paasmis zelf. Over het missen van God, luidt de treffende ondertitel; het missen van de Mis door de coronalockdown wordt bij Otten een zinnebeeld van iets veel diepers; van een God die zich steeds toont én terugtrekt tegelijk, die werkelijk aanwezig en toch ook eeuwig afwezig is.

De onrust over dit raadsel is de brandstof van dit boek, of misschien wel van heel Ottens schrijverschap. Ook zijn huidige essayreeks in KN samen met kunstenaar Paul van Dongen, ‘Wie zeggen de mensen dat Ik ben’, is er in elk geval van doordrongen.

Geestelijk voedsel

Bij KN zagen we ‘De Mis die wij missen’ destijds als geestelijk voedsel voor tijdens de coronalockdown; uitgeverij Skandalon is te prijzen voor het feit dat zij inzagen dat Ottens beschouwingen ook lang daarna houdbaar blijven, en dus een boekvorm verdienden.

Willem Jan Otten, Zondagmorgen. Over het missen van God

Uitgeverij Skandalon

Pagina’s: 264 | € 25,99

ISBN 978 94 93220 15 7

Meer informatie / bestellen

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.