Westerse politici bieden graag excuses aan voor de daden van onze voorvaderen. In de top drie van dergelijke publieke schuldbelijdenissen staan naast de Holocaust en de transatlantische slavenhandel steevast ook de kruistochten.
Een narratief van roekeloze blanke overheersing weeft deze periodes naadloos aan elkaar en lijkt onze perceptie van het verleden volledig te overheersen. Filosoof Roger Scruton sprak over deze pathologische haat voor onze eigen geschiedenis als oikofobie, waarmee hij een afkeer van erfenis en thuis bedoelde.
De Kruisvaarders, het nieuwe boek van historicus Dan Jones, lijkt daar helaas maar weinig aan te veranderen. Toch leest het lekker weg en Jones weet op een vermakelijke manier veel historische informatie over te brengen. Zoiets heeft tegelijk voor- en nadelen.
De verhalen zijn vooral anekdotisch en concentreren zich op de meest spraakmakende figuren zoals de Engelse koning Richard Leeuwenhart (1157-1199). Daarbij komen helaas geen nieuwe inzichten tot stand.
Jones is toch vooral een verhalenverteller en wie de tekst aandachtig leest, betrapt hem erop maar weinig oorspronkelijke ideeën te hebben. Dit versterkt het gevoel dat we hier met een soort pastiche te maken hebben en geen wetenschappelijk werk.
In een zwakke poging het verhaal over de kruisvaarders actueel te maken herinnert Jones aan de aanslagen in het Nieuw-Zeelandse Christchurch: “Hij (schutter Brenton Tarrant, eh) verwees naar historische conflicten tussen christenen en islamitische machten op de Balkan en elders”, en “op een patroonhuls had hij ‘Bohemond I van Antionchie’ gekladderd.” Ook George Bush passeert in dit hoofdstuk nog even de revue.
Het eindigt met een persoonlijk verhaal van Jones, waarin hij vertelt hoe hij op Paaszondag 2019 met zijn familie in Sri Lanka op vakantie was. Daar vernam hij het nieuws van de aanslagen die 259 Sri-Lankese christenen het leven hadden gekost. Jones citeert vervolgens IS-leider Aboe Bakr al-Baghdadi, die sprak over de strijd van de islam tegen “de kruisvaarders en hun volgelingen”.
Jones’ conclusie is even huiveringwekkend als nietszeggend: “Hij had ongelijk en gelijk. De kruistochten zijn voorbij. Maar zolang er nog kruisvaarders zijn – echte of ingebeelde – blijft de oorlog almaar doorgaan.”
Het oprekken van de term kruistocht dient altijd een politiek doel, maar ze blijven in essentie een reeks militaire expedities in een periode van de wereldgeschiedenis die toch vooral werd gekenmerkt door aanhoudende islamitische veroveringen van christelijk gebied.
Dan Jones, De kruisvaarders. De strijd om het Heilige Land. Uitg. Omniboek, 544 pp., € 34,99, ISBN 978 94 01916 54 7
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
