Wie de weinige maar veelzeggende woorden van de heilige Franciscus van Assisi al trotseerde, weet dat ze even doordringend zijn als het tweesnijdend zwaard van het Evangelie. Zo ook zijn 28 scherpe Wijsheidsspreuken (vroeger als Vermaningen betiteld), die vertrekken vanuit de Schrift en een diepe nederigheid bij de toehoorder willen bewerkstelligen.
Franciscaan André Jansen ondernam een vertaling met commentaar, zonder er een softe light-versie van te maken. In dit stevige boek wordt de hoofdfocus van Franciscus overgenomen: zijn medebroeders van hun kleinmenselijkheid genezen, in hun zending om vrede te brengen. Telkens opnieuw prikt Franciscus neigingen door als zichzelf groter achten dan de ander of anderen oordelen.
In het boek kruipt een deel van de energie in het exegetisch ontleden van de vorm van de spreuken. Dat geeft het commentaar het nodige gewicht en toont de grondige studie van de auteur, zonder dat het te zwaar wordt.
De verdere uitweidingen vanuit de levenservaring van de auteur mogen verluchten. Zijn beschouwingen, naast die van enkele heiligen (zoals Benedictus) woestijnvaders, Eckhart en Ignatius en moderne denkers (zoals Girard, Rahner, Merton, Arendt, Nagy), mogen verduidelijken.
Soms neigen deze overpeinzingen eerder naar een verklaring. Door deze pogingen om het mysterie van het menselijk gedrag te begrijpen, komt de scherpe angel van Franciscus ietwat los en verwatert zijn doel om de mens te bekeren.
Voor de lezer die niet vertrouwd is met de soms onwennige taal en dwarse stellingen van heiligen, is zo’n vertaling in eerder psychologische taal echter misschien een hulp om de boodschap van Franciscus en het Evangelie op het spoor te komen. In ieder geval zet elke volgende spreuk de lezer weer op zijn plaats. Voor wie dit serieus neemt, kan het een diepgaande kuur worden.
Zoals Franciscus zelf zegt: “Gelukkig de dienaar die een waarschuwing, beschuldiging of berisping even geduldig aanvaardt van een ander als van zichzelf. Gelukkig de dienaar die zich van harte neerlegt bij een berisping, beschaamd gehoorzaamt, nederig schuld bekent en het graag weer goedmaakt. Gelukkig de dienaar die zich niet meteen verontschuldigt en nederig de schande en berisping aanvaardt voor een zonde waaraan hij geen schuld heeft.”
André Jansen, Een boom geplant aan water. De wijsheidsspreuken van de heilige Franciscus van Assisi. Uitg. Halewijn, 280 pp., € 24,95, ISBN: 978 90 8528 542 7
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
