Vonne van der Meer heeft met Vindeling een originele nieuwe roman geschreven. Ze vertelt het verhaal van de Hongaarse Jutka, die na de Hongaarse Opstand van 1956 naar Nederland komt. Jutka ontdekt al vroeg dat ze een ‘vindeling’ is: ze speurt graag naar verloren voorwerpen, ze is er zelfs krom van gegroeid.
Zoeken en vinden zijn essentieel voor het mensenleven, laat Van der Meer in haar roman zien. In het bijzonder om gevonden te worden als je de weg kwijt was, of zelfs als je verloren was geraakt.
Het Hongaarse ‘verhaal’ van Jutka’s leven is het grote kader van het verhaal. Het geeft Van der Meer de gelegenheid om hier menselijke ervaringen tastbaar te maken tegen de achtergrond van emigratie, overleven, vervreemding en ook verzoening.
Nadat de Russen de Hongaarse Opstand met harde hand hadden neergeslagen, vluchtten veel Hongaren het land uit. Zo’n drieduizend van hen kregen in Nederland asiel, onder wie de vierjarige Jutka met haar moeder Krisztina; vader komt niet mee, de echtelieden zijn gebrouilleerd.
Gearriveerd in Nederland voorziet Krisztina in hun levensonderhoud door piano te spelen en te zingen in danszalen. Ook Jutka zou dit métier moeten gaan uitoefenen, maar zij raakt al vroeg gefascineerd door het zoeken en vinden van voorwerpen op straat. Haar kromme rug maakt haar het leven als ballerina onmogelijk.
Er zijn romans van Vonne van der Meer waarin een duidelijke lijn van begin naar eind getrokken kan worden. Voorbeelden daarvan zijn Winter in Gloster Huis (2016) en ook het al wat oudere Take 7 (2007). Maar in de meeste van haar andere werken lijkt zij een verzamelaar van levensverhalen met bijzondere of juist bedrieglijk gewone aspecten.
Deze over vele personages uitwaaierende schrijversblik is waarschijnlijk het meest kenmerkend voor Van der Meers werk. Zeker ook in deze nieuwe roman, waarin Jutka met talloze mensen in aanraking komt. Deze ontmoetingen lezen we hier ook vaak ‘vanaf de andere kant’, in hoofdstukken die geschreven zijn vanuit het oogpunt van de mensen die iets verloren zijn en later ‘gered’ worden door Jutka, de ijverige zoeker.
Zo ontstaat hier een veelheid aan verhalen, met als grote omlijsting het levensverhaal van Jutka zelf: zij is ‘verloren’ in het verre Nederland, maar hervindt uiteindelijk datgene wat haar stevigte en identiteit geeft. Uiteindelijk verbindt ze zich aan haar Hongaarse wortels en leert ze te leven als iemand die ondanks de schrammen van het levenslot beseft gevonden te zijn.
Vonne van der Meer, Vindeling. Uitg. Atlas Contact, 240 pp, € 19,99, ISBN: 978 90 2545 418 0
