Hoe hebben christenen door de eeuwen heen hun geloof in beeld gebracht? Daarover gaat een boeiende nieuwe studie, die behapbaar is geschreven, maar toch een stevige brok informatie biedt.
“Wij definiëren dus met alle omzichtigheid en zorgvuldigheid, dat de vererenswaardige en heilige afbeeldingen, die op dezelfde wijze zijn geschilderd of in mozaïek zijn weergegeven of volgens een andere passende techniek op passende wijze zijn aangebracht als het vererenswaardige en levengevende kruis dat is, gewijde voorstellingen zijn en dat zij dienen te worden opgesteld in de heilige tempels van God en in ere moeten worden gehouden.”
Met deze officiële dogmatische definitie beslechtte het tweede concilie van Nicea (787) een lange, verhitte discussie. Wij kunnen ons dat niet meer voorstellen, maar reeds in de vroege Kerk werden beeldenstormen gehouden en werd er ruzie gemaakt of men nu wel of niet afbeeldingen van religieuze figuren mocht opstellen en vereren. Enerzijds was er het beeldenverbod uit de tien geboden, maar anderzijds leefde de gedachte dat Christus toch het beeld is van God.
Dit boek biedt een boeiend beeld van de evolutie van het denken rond christelijke kunst en haar esthetische uitdrukkingen: over vorm en inhoud dus. Te beginnen bij de catacomben volgt de auteur de stappen van christenen die zoeken hoe ze hun geloof uit kunnen beelden, hoe ze putten uit esthetische patronen uit de oudheid en er een nieuwe inhoud aan geven.
Zo komen de veranderingen van de Oosterse, Byzantijnse, en de Westerse christelijke kunst aan bod, voorbij de middeleeuwen, tot en met de renaissance. Met daarbij de verschuivingen in de functies van de kunst, zoals het opluisteren van de liturgie, het herinneren van de heilsmysteries en het verklaren van het geloof aan ongeletterden.
De auteur, een universitair docent, houdt strak een gematigd academische toon aan. Niet té moeilijk dus: behapbaar vakjargon, bondige stof, beheerst getheoretiseer en gematigde bronvermelding.
Toch vraagt het minstens motivatie en beter nog gebetenheid om het relaas te volgen: het is geen luchtige, verhalende, sappige of spannende gepopulariseerde tekst, maar een stevige brok informatie, weinig gekruid.
Met als voordeel dat we niet over subjectieve smaak en oordeel van de auteur kunnen struikelen. En als nadeel dat we de passie missen waarmee de christelijke kunst werd vervaardigd en vereerd. Al spreekt de uitstekende selectie afbeeldingen voor zich.
| Peter van Dael, Van catacombe tot Sixtijnse Kapel. Geloof verbeeld in de vroegchristelijke tijd, middeleeuwen en renaissance Uitgeverij: Walburg Pers Pagina’s: 224 | € 24,99 > BOEK BESTELLEN |
 |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
