Kamel Daouds nieuwe roman Zabor is een prachtig voorbeeld van de Noord-Afrikaanse, postkoloniale Franstalige literatuur. Daarnaast vertegenwoordigt hij, net als in zijn journalistieke werk, de lijn van de kritiek op de eigen cultuur.
Hoofdpersoon Zabor is atheïst en onbesneden. Hij was de beste leerling van de koranschool, maar liep er weg. Hij is de zoon van een rijk geworden slager, maar zijn vader heeft hem praktisch verstoten en geparkeerd bij een liefdevolle maar gefrustreerde tante. Zabor is niet gezegend door de gratiën, maar hij beschikt over uitzonderlijke gaven, waaronder het talent om de dood door te schrijven op afstand te houden.
Het is een punt waar Zabor tot vervelens toe op wijst, zodanig zelfs dat het zeer ongemakkelijke vermoeden ontstaat dat hij een onbetrouwbare verteller is, iets dat het einde van de roman ook lijkt te bevestigen.
Zabor vertelt dat hij veel stervenden heeft gered door hun verhaal op te schrijven. De verwijzing naar *Duizend-en-één-nacht, waarin Sheherazade haar eigen leven redt door verhalen te vertellen, is aanwezig maar niet opdringerig. Dat past goed in Daouds subtiel verwoorde relatie tot de literatuur over eenzaamheid en schrijven.
Zabor heeft schriften vol met de verhalen van zijn dorpsgenoten, waarvan hij er af en toe een aantal begraaft. Dan klopt zijn halfbroer aan. Wil hij hun op sterven liggende vader redden? Zabor haat zijn vader, de man die hem gekweld heeft. Maar hij gaat aan het werk – tevergeefs zoals blijkt.
De episodes waarin Zabor als een bezetene schrijft, worden afgewisseld met zijn verhaal tot dan toe. Het is het verhaal van een ziekelijke, epileptische maar hoogbegaafde jongen die de wereld, in het bijzonder de seksualiteit, ontdekt door Franse pulpromans. Deze leert hij zichzelf lezen op basis van het kleine beetje Frans dat hij op school heeft geleerd.
Zabor wordt een soort kluizenaar die wanhopig verlangt naar zijn buurvrouw Djamila, een weduwe, die daardoor, zoals Zabor het uitdrukt, onthoofd is. Vrouwen als Djamila en ook Zabors tante Hadjer, die hem heeft grootgebracht, zijn gedwongen te leven alsof ze geen lichaam hebben: de traditionele Algerijnse cultuur staat geen liefdesleven toe aan ongetrouwde vrouwen. Zo is de kritiek op de eigen islamitische cultuur ook in Zabor niet afwezig. Deze in lyrische taal geschreven roman is een panorama op het leven in Noord-Afrika.
Kamel Daoud, Zabor. Uitg. Ambo/Anthos, 287 pp., geb., € 21,99, ISBN 978 90 26341 54 0
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
