Een wat vergeten, maar zeer boeiende dichteres en schrijfster is Gertrud von Le Fort (1876-1971). Zij stamde uit een adellijk protestants geslacht, maar bekeerde zich tot het katholicisme. Dat was in de periode van het opkomend fascisme, en die politieke onrust dreef haar tot haar keuze voor de katholieke Kerk. Het nazisme zag zij als het ultieme atheïsme, een breuk van haar geliefde Duitsland met de christelijke traditie zoals die met name door de katholieke Kerk werd overgeleverd.

Laat debuut

Von Le Fort was een late bekeerling (“Ik ben een twijg uit ontwortelde stam”, dicht zij over haar bekering, in een aan Augustinus herinnerend gedicht), maar ook een late debutante. Deze eerste dichtbundel verscheen in 1924 toen zij al 48 jaar oud was.

Prachtig dat het nu honderd jaar na dato opnieuw vertaald is, ook al – nee, juist omdat je je afvraagt voor wie eigenlijk. Haar lyrische lofzang aan de Kerk moet destijds in het interbellum al gedateerd hebben aangevoeld; laat staan vandaag, nu ‘het instituut Kerk’ bij velen zo in ongenade is gevallen.

Zwijmelzoete regels

Maar zelfs voor wie nog wél van harte kerks is, is het bevreemdend. Ik zal voor mezelf spreken; ik hou van harte van de katholieke Kerk, heb een broertje dood aan die moderne gemeenplaats van mensen die menen ‘de Kerk niet nodig te hebben’ om te geloven, want dat hebben we wél.

Maar zelfs ik voel me wat ongemakkelijk bij zwijmelzoete regels van Von Le Fort gericht aan de Kerk, zoals: “Ik zou wel een stilte lang mijn hoofd in jouw schoot willen leggen / Ik zou wel een hoop lang in jouw armen willen rusten.”

Wat zegt het over ons?

Nogmaals: juist daarom ben ik toch blij met deze curieuze herontdekking, door Agnes Hoffschulte hertaald. Juist omdat dat ongemak ons bevraagt: hoe kan het eigenlijk, dat zelfs heel kerkgetrouwe mensen die kinderlijke onbevangenheid verliezen? Wat zegt het over mij, wat zegt het over ons als kerkgemeenschap hier en nu?

En ook Von Le Fort zelf heeft dat ongemak aangevoeld. Zij spreekt niet alleen tot de Kerk, maar laat de Kerk ook tot haar terugspreken, in wat misschien wel de indringendste regels van de bundel zijn: “Vrees niet voor mijn gouden gewaden / en schrik niet van de stralen van mijn kaarsen. // Want zij zijn allemaal maar sluiers van mijn liefde, / zij zijn allemaal maar als tedere handen over mijn geheimen. // Ik zal ze wegtrekken, wenende ziel, / zodat jij inziet dat ik jou niet vreemd ben.”