Zelden vatte een kort zinnetje uit een film de complexe inhoud ervan zo goed samen: “Niemand heeft het alleenrecht op lijden.” Inderdaad, The Insult is geen lichtvoetig verhaaltje.
De Libanese productie (genomineerd voor een Oscar voor Beste Buitenlandse Film) gaat over een conflict tussen de Libanese christen Toni en de Palestijns vluchteling Yasser, allebei woonachtig in Beiroet.
Toni heeft een kleine garage en Yasser is bouwopzichter. Het totaal escalerende conflict tussen de twee begint met een Rijdende Rechter-akkefietje. Toni geeft zijn planten op het balkon water maar de afvoer is niet in orde, dus Yasser, die er net onder loopt, wordt nat. Tot zover de wereldramp.
Maar er wordt gescholden, er volgen lelijke verwijten en grove, raciale beledigingen en in een mum van tijd groeit het incident uit tot een zaak vol oud zeer van nationaal belang, die wordt uitgevochten in de rechtszaal en breed uitgemeten in de media. Sluimerende woede en ongekende trots spelen de hoofdrollen in The Insult. En ook: de enorme beladenheid van excuses maken.
The Insult maakt duidelijk dat de Libanese burgeroorlog, die woedde van 1975 tot 1990 en waarin onder meer christenen, moslims en Palestijnen met elkaar vochten, op papier afgelopen mag zijn, maar in hoofden en harten stevig sluimert. Ook alle gevoeligheden in de regio worden weer eens duidelijk gemaakt. “Dit is het Midden-Oosten, hier is het woord haatdragend ontstáán”, zo klinkt het verbitterd.
Regisseur Ziad Doueiri, die voor het verhaal deels uit eigen ervaringen putte, heeft een bijzonder knappe film gemaakt. Intense persoonlijke verhaallijnen, een krachtig rechtbankdrama en bovenal een historisch gezien soms wat vergeten maar ingrijpende kwestie zijn in evenwicht. Ook de vraag of woorden schadelijker zijn dan geweld speelt een rol.
Doueiri geeft de kijker alle ruimte om zelf te ontdekken hoe complex de kwestie is en wat erachter schuil gaat. De topacteurs laten pijnlijk sterk zien dat het in The Insult niet gaat over winnen of gelijk krijgen, maar over onmacht, hunkering naar erkenning en de last van het verleden. “We moeten de bladzijde omslaan”, zo klinkt het verschillende malen. Zowaar geen sinecure.
The Insult is een intelligente, genuanceerde en belangrijke film. En een heel erg goede film, dat ook.
Film: The Insult (2018), Libanon, 152 min. Regie: Ziad Doueiri, met o.a. Adel Karam en Kamel el Basha.
