Tot 2020 gingen de paus en de leden van de Romeinse curie elk jaar in de Veertigdagentijd gezamenlijk op retraite. Daarmee zette paus Franciscus de jarenlange traditie van zijn voorgangers voort. Paus Pius XI startte de gewoonte om elk jaar geestelijke oefeningen te houden, zoals toenmalig Romecorrespondente Marta Petrosillo in 2015 schreef.
Pius was een groot bewonderaar van de heilige Ignatius van Loyola en riep hem in 1922 uit tot patroon van de geestelijke oefeningen. In 1929 schreef hij de encycliek Mens Nostra, gewijd aan de geestelijke oefeningen. In dat document legde hij vast dat er een jaarlijkse week van meditaties gehouden moest worden voor de paus en zijn medewerkers.
Vond die eerst nog plaats in de eerste week van de Advent, paus Paulus VI besloot in 1964 dat de eerste volle week van de Veertigdagentijd een beter moment was.
Ignatius van Loyola stichtte de jezuïetenorde en dus is het niet vreemd dat paus Franciscus het belang van de geestelijke oefeningen onderkent. De heilige schreef in zijn Exercitia spiritualia, ‘Geestelijke oefeningen’, onder meer dat “de oefeningen niet plaats kunnen vinden in het eigen huis. Het is dan ook niet mogelijk om jezelf terug te vinden zonder je te verwijderen van alles en iedereen”.
Precies daarom brak Franciscus na zijn aantreden wel met de traditie om de vastenretraite plaats te laten vinden in het Vaticaan, schreef Petrosillo. Zijn voorgangers Johannes Paulus II en Benedictus XVI waren gewend om met de curie samen te komen in de kapel Redemptoris Mater van het apostolisch paleis. Zo niet Franciscus, die meende dat er buiten de Vaticaanse muren minder last van afleiding zou zijn. Hij koos als retraiteplek voor Casa del Divin Maestro, een complex op 35 kilometer van Rome.
Tot 2020 dus. Toen was het nog niet de coronapandemie die roet in het eten gooide, maar een hevige verkoudheid van de paus. Daardoor kon hij dat jaar niet aansluiten bij de curie in het retraitehuis. In 2021 en 2022 was corona wel de reden voor het annuleren van de gezamenlijke retraite. De kardinalen en hoofden van de Vaticaanse dicasteries werden uitgenodigd om “op individuele wijze” deel te nemen aan de geestelijke oefeningen.
Dit jaar had de gewoonte van de gezamenlijke retraite weer opgepakt kunnen worden, maar eind vorige maand maakte het Vaticaan bekend dat ook de vastenretraite van 2023 (van 26 februari tot 3 maart) op individuele basis zal worden gehouden. Blijkbaar is het paus Franciscus goed bevallen om de retraite privé te houden. Nog minder afleiding, nog meer ruimte voor gebed.
Download hier het artikel uit KN editie 11 – 2015.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
