Op 2 april is het precies twintig jaar geleden dat paus Johannes Paulus II overleed. Zijn dood kwam in het geheel niet onverwacht, maar zorgde toch voor ongeloof. “Al die jongeren weten niet anders dan dat hij hun paus is.”
Terugblikkend op grote nieuwsgebeurtenissen stellen mensen elkaar graag de vraag: “Waar was u toen…?” Als katholieken dat over één gebeurtenis kunnen zeggen, is het wel: “Waar was u toen u hoorde over het overlijden van paus Johannes Paulus II?”
Om die vraag zelf maar meteen te beantwoorden: ik stond op de Italiaanse camping nabij Venetië waar ik toen werkte te wachten op een levering tenten toen mijn ouders belden met het nieuws dat de enige paus die ik ooit gekend had was overleden.
Dat is dit jaar precies twintig jaar geleden, maar ik haal het me nog zo voor de geest. Want de paus was weliswaar al lang ziek en zijn overlijden werd verwacht, maar toch: een andere paus, hoe dan?
Dat was ook zo’n beetje de strekking van hoe Katholiek Nieuwsblad berichtte over de sfeer in Rome op de avond van 2 april 2005: “Niemand lijkt te willen geloven dat de paus er na een pontificaat van ruim 26 jaar niet meer is.” Veel van de aanwezigen waren jongeren die, net als ik destijds, “niet anders weten dan dat Karol Wojtyla hun paus is”.
Eigenlijk tegen beter weten in hadden honderdduizenden mensen zich in de dagen voor zijn overlijden op het Sint-Pietersplein verzameld om te bidden voor het herstel van de Poolse paus. Als het bericht van zijn overlijden even voor tienen op zaterdagavond 2 april wordt meegedeeld op de trappen van de Sint-Pieter, overheersen dan ook ongeloof en verdriet. Al snel daarna gevolgd door dankbaarheid voor het leven van de paus.
De superlatieven zijn dan ook al snel daarna niet van de lucht: “Johannes Paulus de Grote” kopt KN, en ook “een geestelijke reus” en “een heilige gigant”. “Een buitengewone paus” en “ik ben mijn vader kwijtgeraakt” klinkt het ondertussen op de Italiaanse televisie.
Over de hele wereld wordt met droefenis en dankbaarheid gereageerd op het overlijden van de paus: KN maakt in de editie van 8 april 2005 melding van “nationale rouw in Egypte, het afgelasten van de hele voetbalcompetitie in voetbalminnend Italië, Polen die massaal gehoor gaven aan de oproep van hun bisschoppen vrij te nemen en voor ‘hun’ paus te bidden”.
Maar ook van “misschien wel de opmerkelijkste reactie”, die van de Cubaanse dictator Fidel Castro. Hij roemt per telegram de onvermoeibare inzet van Johannes Paulus II voor vrede, gerechtigheid en solidariteit onder de volken. Het communistische land eert de paus die tegen het communisme streed met drie dagen van nationale rouw.
“Polen gaven massaal gehoor aan de oproep van hun bisschoppen om vrij te nemen en voor ‘hun’ paus te bidden”
Tweet dit!
De Nederlandse bisschoppen lieten zich ook vol lof uit over Johannes Paulus II. Kardinaal Ad Simonis zei in een gezamenlijke verklaring dat het nieuws van diens overlijden “mij meer heeft gedaan dan ik had gedacht”. En bisschop Antoon Hurkmans van ’s-Hertogenbosch gaf toe dat hij zijn tranen niet had kunnen bedwingen toen hij op televisie hoorde over het overlijden van de paus.
Bisschop Willem Eijk van Groningen – inmiddels kardinaal – sprak zijn vermoeden uit dat we gaandeweg zouden gaan beseffen “hoe profetisch zijn visie was en hoe onmisbaar de elementen die hij aandroeg voor een echt christelijke spiritualiteit, in een tijdsbestek waarin Christus navolgen niet meer vanzelfsprekend is”.
De Haarlemse bisschop Jos Punt en de bisschop van Roermond, Frans Wiertz, verbleven beiden in het Heilig Land op het moment dat de paus overleed. Zij vertelden geraakt te zijn door de wereldwijde reacties op zijn overlijden. “Iedereen beseft dat er een grote paus van ons is heengegaan”, aldus Punt.
De Belgische kardinaal Godfried Danneels was ook in het buitenland toen Johannes Paulus II overleed. Hij keerde vervroegd terug uit China als gevolg daarvan en onderstreepte in een reactie vooral het herderschap van de Poolse paus: “Hij liep voor de kudde uit en leidde die met sterke en klare taal. Maar hij zorgde ook voor de zwakkeren achteraan en streelde met zijn taal.” Daarom, aldus Danneels, “is hij voor mij een echt voorbeeld dat ik wil volgen.”
Bisschop Tiny Muskens van Breda roemde vooral Johannes PauPDFlus’ wereldwijde strijd voor de menselijke waardigheid en besloot kort maar krachtig: “We zien terug op een indrukwekkend pontificaat.”
Lees hier het hele sfeerverslag uit Katholiek Nieuwsblad over de avond waarop paus Johannes Paulus II overleed [PDF].
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
