Tijdens de algemene audiëntie van 27 maart sprak paus Franciscus over de smeekbede om ons dagelijks brood.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We beginnen vandaag met de analyse van het tweede deel van het Onzevader. Dat is het deel waarin we onze noden aan God voorleggen. Dit tweede gedeelte begint met een woord dat de geur heeft van het alledaagse: het brood.

Dringend verzoek

Het gebed van Jezus begint hier met een dringend verzoek dat erg lijkt op de smeekbede van een bedelaar: “Geef ons heden ons dagelijks brood!” Dat gebed komt voort uit een feit waar we vaak aan voorbij gaan, namelijk dat we geen zelfvoorzienende wezens zijn, maar dat we ons elke dag moeten voeden.

De Schriften laten ons zien dat de ontmoeting met Jezus voor heel veel mensen tot stand komt vanuit een verzoek. Jezus vraagt niet om geraffineerde smeekbedes. Integendeel, heel het menselijk bestaan met al zijn concrete en dagelijkse problemen, kan een gebed worden.

Talloze bedelaars

In de Evangelieverhalen vinden we talloze bedelaars die smeken om bevrijding en verlossing. Er zijn mensen die om brood vragen, en mensen die om genezing vragen; sommigen vragen om gereinigd te worden, anderen om weer te kunnen zien, of dat een geliefde weer tot leven gewekt mag worden… Jezus blijft nooit onverschillig ten overstaan van deze verzoeken en van deze pijn.

Jezus leert ons dus om de Vader te vragen om ons dagelijks brood. En Hij leert ons om dat te doen verenigd met al die mannen en vrouwen voor wie dit gebed een, vaak ingehouden, schreeuw is die vaak gepaard gaat met dagelijkse angst.

Niet genoeg brood

Er zijn ook vandaag nog zoveel moeders en vaders die gaan slapen met de kwellende gedachte dat ze morgen niet genoeg brood hebben voor hun eigen kinderen! Laten we ons voorstellen dat we dit gebed niet uitspreken in de veiligheid van ons comfortabele appartement, maar in de onzekerheid van een kamer waar je het doet met wat je hebt en waar het noodzakelijke ontbreekt om te kunnen leven.

Jezus’ woorden krijgen dan een nieuwe kracht. Het christelijk gebed begint op dit niveau. Het is geen oefening voor asceten; nee, het begint vanuit de realiteit, vanuit het hart en het lichaam van de mensen die in nood zijn, of die delen in de zorgen van degenen die niet genoeg hebben om van te leven.

Zelfs de allergrootste christelijke mystici kunnen niet voorbijgaan aan de eenvoud van deze vraag: “Vader, geef ons en iedereen vandaag het brood dat we nodig hebben”. En ‘brood’ staat ook voor water, medicijnen, een huis, een baan… Het verzoek om dat wat nodig is om te overleven.

Niet mijn brood, maar ons brood

Het brood waarom de christen vraagt in zijn gebed, is niet mijn brood, maar ons brood. Zo wilde Jezus het hebben. Hij leert ons om het niet alleen voor onszelf te vragen, maar voor de hele mensheid wereldwijd. Als je niet op deze manier bidt, stopt het Onzevader een christelijk gebed te zijn.

Als God onze Vader is, hoe kunnen we ons dan aan Hem vertonen zonder elkaar bij de hand te nemen? Wij allemaal. En als wij het brood dat Hij ons geeft van elkaar stelen, hoe kunnen wij onszelf dan zijn kinderen noemen?

Houding van solidariteit

Dit gebed vewijst naar een houding van empathie, van solidariteit. In mijn honger voel ik de honger van de massa, en dus bid ik tot God opdat hun verzoek niet ongehoord blijft. Zo leert Jezus zijn gemeenschap, zijn Kerk, om de noden van iedereen bij God te brengen: “We zijn allemaal uw kinderen, oh Vader. Wees ons genadig!”

En nu is het goed even stil te staan bij de kinderen die honger lijden. Denk maar aan de kinderen die in oorlogsgebieden leven: de hongerige kinderen in Jemen, in Syrië, in al die landen waar geen brood is, in Zuid-Soedan. Laten we aan deze kinderen denken en dan samen hardop dit gebed uitspreken: “Vader, geef ons heden ons dagelijks brood”. Allemaal samen.

De liefde kan dit niet aanzien

Het brood waar we de Heer om vragen in het gebed, is hetzelfde brood dat ons op een dag beschuldigend zal aankijken. Onze beperkte neiging om het te delen met wie ons nabij is, om het te delen, zal ons om de oren komen slaan.

Het was brood dat gegeven werd voor de mensheid en in plaats daarvan werd het slechts door weinigen gegeten: de liefde kan dit niet aanzien. Onze liefde kan dit niet aanzien; en zelfs de liefde van God kan dit egoïsme, dit niet willen delen van ons brood, niet aanzien.

De les uit het Onzevader

Er kwam eens een grote menigte bij Jezus; het waren mensen die honger hadden. Jezus vroeg of iemand iets bij zich had en vond slechts een kind dat bereid was om zijn eten te delen: vijf broden en twee vissen. Jezus vermenigvuldigde die genereuze geste (vlg. Joh. 6,9).

Dat kind had de les uit het Onzevader geleerd: dat het voedsel geen privébezit is. Laten we dat goed in onze oren knopen: het voedsel is geen privébezit, maar voorzienigheid die we moeten delen, met de genade van God.

Ware wonder

Het ware wonder dat Jezus die dag deed, is niet zozeer de vermenigvuldiging, maar het delen: geef wat jullie hebben en ik zal het wonder doen. Hij zelf gaf door de vermenigvuldiging van het geschonken brood een voorproefje van zijn zelfgave in het eucharistische Brood.

Enkel de Eucharistie is dan ook in staat om onze oneindige honger te stillen en het verlangen naar God dat in elke mens huist, ook wanneer wij zoeken naar ons dagelijks brood. (Vert. SK)