Tijdens de algemene audiëntie van 24 januari sprak paus Franciscus over zijn reis naar Chili en Peru.
Beste broeders en zusters, goedemorgen!
Deze audiëntie speelt zich af op twee plaatsen die met elkaar verbonden zijn: jullie, hier op het plein, en een groep wat zieke kinderen die zich binnen bevindt. Zij zien jullie en jullie zien hen: en zo zijn we verbonden. Laten we de kinderen begroeten die in de aula aanwezig zijn. Het is beter als ze geen kou kunnen vatten, daarom zijn ze daar.
Ik ben twee dagen geleden teruggekomen van een apostolisch bezoek aan Chili en Peru. Een applaus voor Chili en Peru! Twee geweldige volkeren, geweldig, geweldig….
Ik dank de Heer, want alles is goed gegaan: ik heb in die landen Gods volk onderweg mogen ontmoeten – ook degenen die niet onderweg zijn, maar enigszins vast zitten…maar het zijn goede mensen – en ik heb de sociale ontwikkeling in die landen mogen aanmoedigen.
Ik spreek opnieuw mijn dankbaarheid uit naar de burgerlijke autoriteiten en naar de bisschoppen die me met zoveel zorg en ruimhartigheid hebben ontvangen; en ook naar alle medewerkers en vrijwilligers. Denk je eens in dat er in elk van die twee landen meer dan twintigduizend vrijwilligers waren: meer dan twintigduizend in Chili en twintigduizend in Peru. Geweldige mensen, vooral jongeren.
Mijn aankomst in Chili werd voorafgegaan door verschillende protesten die om verschillende redenen werden gehouden, zoals jullie in de kranten hebben gelezen. En dat heeft het thema van mijn bezoek alleen maar actueler gemaakt en tot leven gebracht: Mi paz os doy, ‘Ik geef jullie mijn vrede’.
Het zijn de woorden die Jezus richt tot zijn leerlingen en we herhalen die tijdens elke Mis: de vredeswens die alleen de gestorven en verrezen Jezus kan geven aan degenen die zich aan Hem toevertrouwen. Niet alleen ieder van ons heeft behoefte aan vrede, ook de wereld, vandaag, in deze derde wereldoorlog in stukjes…Alstublieft, laten we bidden voor vrede!
Tijdens de ontmoeting met de politieke en burgerlijke autoriteiten van het land heb ik bemoedigend gesproken over de weg van de Chileense democratie, als een ruimte van solidaire ontmoeting en in staat om diversiteit in zich te dragen; om die reden heb ik gewezen op de weg van het luisteren: in het bijzonder het luisteren naar de armen, naar de jongeren en de ouderen, naar de migranten, en ook naar de aarde.
Tijdens de eerste Eucharistieviering, in het teken van vrede en gerechtigheid, weerklonken de Zaligsprekingen, vooral “Zalig die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd worden” (Mt. 5,9). Een Zaligspreking waarvan we mogen getuigen door middel van de nabijheid, het delen en waardoor we zo, met de genade van Christus, het weefsel van de kerkelijke gemeenschap versterken en van de hele samenleving.
In deze stijl van nabijheid zeggen daden meer dan woorden, en een belangrijke daad die ik heb kunnen doen was het bezoeken van de vrouwengevangenis in Santiago: de gezichten van de vrouwen, veel van hen jonge moeders met hun kleintjes op de arm, drukten ondanks alles zoveel hoop uit. Ik heb hen aangemoedigd om aan te dringen, bij zichzelf en bij de autoriteiten, op een serieuze voorbereidingsweg naar re-integratie, als een horizon die zin geeft aan de dagelijkse pijn.
Wij mogen niet aan een gevangenis, welke gevangenis dan ook, denken zonder deze dimensie van re-integratie, want als er geen hoop is op sociale re-integratie, is de gevangenis een oneindige marteling. Wanneer er echter gewerkt wordt aan re-integratie – ook de terdoodveroordeelden mogen re-integreren – door middel van werk in de gevangenis voor de samenleving, wordt er een dialoog geopend. Maar een gevangenis moet altijd die dimensie van re-integratie hebben, altijd.
Met de priesters en de religieuzen, en met de bisschoppen van Chili heb ik twee hele intense ontmoetingen beleefd. Die werden nog vruchtbaarder door het gedeelde lijden, veroorzaakt door een aantal verwondingen die de Kerk in dat land heeft opgelopen. In het bijzonder heb ik mijn broeders bevestigd in het afwijzen van elk compromis rond het seksueel misbruik van minderjarigen. En tegelijkertijd heb ik ze bevestigd in het vertrouwen op God die door deze zware proeve heen zijn werkers zuivert en hernieuwt.
De twee andere Missen in Chili werden in het zuiden en in het noorden gevierd. Die in het zuiden, in Arauncanía waar de Mapuche indianen wonen, hebben de ellende en de vermoeidheid van dit volk in vreugde verandert door middel van een oproep voor een vrede die harmonie in verscheidenheid inhoudt, en de afwijzing van elke vorm van geweld. Die in het noorden, in Iquique tussen de oceaan en de woestijn, was een hymne voor de ontmoeting tussen de volkeren die op bijzondere wijze wordt uitgedrukt in de volksreligiositeit.
De ontmoetingen met de jongeren en met de katholieke universiteit van Chili waren een antwoord op de cruciale uitdaging om zin te geven aan het leven van de nieuwe generaties. Aan de jongeren heb ik de woorden van de heilige Alberto Hurtado meegegeven: “Wat zou Jezus in mijn geval hebben gedaan?”.
En aan de universiteit heb ik een model van integrale vorming voorgesteld dat de katholieke identiteit vertaalt naar het vermogen om bij te dragen aan de opbouw van verenigde en pluralistische samenlevingen waar conflicten niet worden verborgen, maar door middel van een dialoog worden afgehandeld.
Er zijn altijd conflicten, ook thuis, die zijn er altijd. Maar slecht omgaan met conflicten is nog erger. We moeten de conflicten niet onder het tapijt vegen: de conflicten die aan het licht komen, moeten we aanpakken en via de dialoog oplossen. Denk maar eens aan de kleine conflicten die jullie ongetwijfeld bij jullie thuis hebben: je moet die niet verbergen, maar aanpakken. Het moment zoeken en erover praten. Zo los je een conflict op, met de dialoog.
In Peru was het thema van het bezoek Unidos por la esperanza, ‘Verenigd in de hoop’. Verenigd niet in de zin van steriele uniformiteit, allemaal gelijk – dat is geen eenheid – maar in alle rijkdom van de verschillen die we erven van de geschiedenis en van de cultuur. Dat kwam symbolisch tot uitdrukking in de ontmoeting met de volkeren van de Peruaanse Amazone.
Dat was ook een startpunt voor de weg naar de Synode voor de Pan-Amazone in oktober 2019. Ook kwam het tot uitdrukking in de momenten die ik beleefde met de bevolking van Puerto Maldonado en met de kinderen van het opvanghuis ‘De Kleine Prins’. Samen hebben we ‘nee’ gezegd tegen het economisch kolonialisme en het ideologisch kolonialisme.
Sprekend tot de politieke en burgerlijke autoriteiten van Peru heb ik mijn waardering uitgesproken voor het natuurlijke, culturele en geestelijke erfgoed van het land, en heb ik twee zaken voor het voetlicht gebracht die die dingen bedreigen: de ecologisch-sociale degradatie en de corruptie.
Ik weet niet of jullie hier over corruptie hebben horen praten… ik weet het niet… die bevindt zich niet alleen daar, maar ook hier en het is gevaarlijker dan de griep! Het vermengt zich en vernietigt harten. De corruptie vernietigt harten. Alstublieft, nee tegen corruptie. En ik heb gemerkt dat niemand zich los kan maken van de verantwoordelijkheid voor deze twee plagen en dat iedereen zich in moet zetten om die tegen te gaan.
De eerste openbare Mis in Peru heb ik gecelebreerd dichtbij de oceaan, bij de stad Trujillo, waar de storm die El Niño wordt genoemd de bevolking vorig jaar zwaar heeft geraakt. Daarom heb ik ze bemoedigd om te reageren op deze, maar ook op andere stormen als de onderwereld, het gebrek aan onderwijs, werk en een veilig thuis. In Trujillo heb ik ook de priesters en de religieuzen uit het noorden van Peru ontmoet. Met hen heb ik de vreugde van de roeping en van de missie gedeeld, en de verantwoordelijkheid voor de gemeenschap in de Kerk. Ik heb ze opgeroepen om rijk aan herinneringen te zijn en trouw aan hun wortels.
Een van deze wortels is de volksdevotie tot de Maagd Maria. In Trujillo vond ook de Mariaviering plaats waarbij ik de Maagd van de Poort heb gekroond en haar heb uitgeroepen tot “Moeder van de Barmhartigheid en van de Hoop”.
De laatste dag van de reis, afgelopen zondag, was in Lima, met een zwaar spiritueel en kerkelijk accent. In het beroemdste heiligdom van Peru, waar het schilderij van de Kruisiging wordt vereerd dat Señor de los Milagros heet, heb ik ongeveer vijfhonderd contemplatieve zusters ontmoet: een ware ‘long’ van geloof en gebed voor de Kerk en voor de hele samenleving.
In de kathedraal heb ik een speciaal gebed uitgesproken op voorspraak van de Peruaanse heiligen. Daarop volgde de ontmoeting met de bisschoppen van het land aan wie ik het voorbeeld van de heilige Toribio de Mogrojevo heb voorgehouden. Ook de Peruaanse jongeren heb ik gewezen op de heiligen als mannen en vrouwen die geen tijd verdeden met het mooier maken van hun eigen imago, maar Jezus hebben gevolgd die naar hen keek met hoop.
Zoals altijd geeft het woord van Jezus volledige zin aan alles, en zo vatte ook het Evangelie van de laatste Eucharistieviering de boodschap van God aan de bevolking van Chili en Peru samen: “Bekeert u en gelooft in de Blijde Boodschap” (Mc. 1,15). Zo, leek de Heer te zeggen, zullen jullie de vrede ontvangen die Ik jullie geef en zullen jullie verenigd zijn in mijn hoop. Dat is min of meer de samenvatting van deze reis. Laten we bidden voor deze twee buurlanden, Chili en Peru, opdat de Heer ze zegent. (Vert. SvdB)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
