Beste broeders en zusters, goedemorgen!
In de catechese van vandaag gaan we het hebben over het achtste van de Tien Geboden: ‘Gij zult tegen uw naaste niet leugenachtig getuigen’.
Dit gebod, zegt de Catechismus, “verbiedt in de relaties met de medemens de waarheid te verdraaien” (nr. 2464). Het is ernstig als je in je leven niet authentiek communiceert, want het blokkeert relaties en dus blokkeert het de liefde. Waar leugens heersen, is er geen liefde; kan er geen liefde zijn. En als we het hebben over communicatie tussen mensen, bedoelen we niet alleen woorden, maar ook daden, houdingen en zelfs stiltes en afwezigheid. Een persoon spreekt met alles wat hij is en doet. Wij allemaal communiceren, altijd. Wij allemaal leven door te communiceren en we balanceren voortdurend op het randje van waarheid en leugen.
Maar de waarheid spreken, wat betekent dat? Oprecht zijn? Of correct zijn? In werkelijkheid is dat niet genoeg, want je kunt oprecht zijn, maar toch verkeerd zitten, of correct zijn wat de details betreft, maar het gevoel voor het grotere goed uit het oog verliezen. Soms rechtvaardigen we onszelf door te zeggen: ‘Maar ik zei wat ik voelde!’. Ja, maar je hebt jouw gezichtspunt tot het absolute gemaakt. Of: ‘Ik sprak alleen maar de waarheid!’. Dat kan zijn, maar je hebt persoonlijke of intieme feiten onthuld.
Er zijn zoveel roddels die de gemeenschap vernietigen door hun indiscretie of ongevoeligheid! Roddels zijn dodelijk, en dat zegt de apostel Jacobus ook in zijn Brief. Roddelaars zijn mensen die doden: ze doden anderen, want de tong is even dodelijk als een mes. Pas op! Een roddelaar is een terrorist, want zijn tong gooit een bom en hij doet alsof er niets aan de hand is, maar wat hij zegt, die bom, vernietigt de goede naam van een ander. Vergeet dit niet: roddelen is alsof je iemand vermoordt.
Maar wat is dan de waarheid? Dat is de vraag die Pilatus stelt, juist op het moment dat Jezus, voor zijn neus, het achtste gebod in de praktijk brengt (vlg. Joh. 18, 38). De woorden ‘Gij zult tegen uw naaste niet leugenachtig getuigen’ maken deel uit van een forensische taal. De evangeliën bereiken hun hoogtepunt in het verhaal over de Passie, dood en verrijzenis van Jezus; en dat is het verhaal van een proces, van de uitvoering van een vonnis en van een ongehoorde consequentie.
Op de ondervraging door Pilatus, zegt Jezus: ““Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen om getuigenis af te leggen van de waarheid” (Joh. 18,37). En dit ‘getuigenis’ geeft Jezus met af met zijn passie, met zijn dood. De Evangelist Marcus vertelt dat “de honderdman die tegenover Hem post had gevat en zag dat Hij onder zulke omstandigheden de geest had gegeven, riep uit: “Waarlijk, deze mens was een Zoon van God” (Mc. 15,39). Ja, want hij was consistent, hij is consistent geweest: met de wijze waarop hij stierf, was Jezus een toonbeeld van de Vader, van zijn barmhartige en trouwe liefde.
De waarheid vindt zijn vervolmaking in de persoon van Jezus zelf (vlg. Joh. 14,6), in zijn manier van leven en sterven, die vrucht is van de relatie met de Vader. Kinderen van God zijn, dat is wat Hij, de Verrezene, ook aan ons schenkt, door de Heilige Geest te zenden die de Geest van waarheid is en ons hart verzekert dat God onze Vader is (vlg. Rom. 8,16).
In elk van zijn handelingen, bevestigt of ontkent, de mens deze waarheid. Van de kleine dagelijkse situaties tot de grote keuzes. Maar het is altijd dezelfde logica: degene die je ouders en je grootouders je leren als ze je zeggen dat je niet moet liegen.
Laten we onszelf de vraag stellen: welke waarheid verkondigen de werken van ons christenen, onze woorden en onze keuzes? Ieder van ons kan zich de vraag stellen: ben ik een getuige van de waarheid? Of ben ik min of meer een leugenaar die zich bekleedt met de waarheid? Laat ieder van ons zichzelf die vraag stellen.
Christenen zijn geen uitzonderlijke mannen of vrouwen. Wij zijn echter wel de kinderen van de hemelse Vader, die goed is en niet teleurstelt en die de liefde voor onze broeders in ons hart legt. Die waarheid verkondig je niet zo zeer in toespraken; het is een manier van doen, een levenswijze en je ziet die terug in elke handeling (vlg. Jac. 2,18). Die man is een ware man, die vrouw is een ware vrouw: je kunt het zien. Maar hoe dan, als diegene zijn mond niet opendoet? Omdat diegene zich gedraagt als waar. Hij of zij spreekt de waarheid en handelt naar waarheid. Dat is een mooie manier van leven voor ons.
De waarheid is de wonderbaarlijke openbaring van God, van zijn gezicht als Vader. Het is zijn onbegrensde liefde. Deze waarheid sluit aan bij de menselijke reden, maar gaat die oneindig te boven, omdat het een geschenk is dat neergedaald is op aarde en vleesgeworden is in de gekruisigde en verrezen Christus; Hij wordt zichtbaar gemaakt door degenen die Hem toebehoren en zijn houding aannemen.
Niet leugenachtig getuigen wil zeggen leven als kind van God, dat zich nooit, nooit verloochent en nooit liegt; leven als kinderen van God door in elke handeling de grote waarheid aan het licht te doen komen: dat God de Vader is en dat je op Hem kunt vertrouwen. Ik vertrouw op God: dat is de grote waarheid. Vanuit ons vertrouwen in God, die de Vader is en van mij houdt, van ons houdt, ontspringt mijn waarheid en mijn eerlijk en oprecht zijn. (Vert. SvdB)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
