Tijdens de algemene audiëntie van 12 december zei paus Franciscus dat God wil dat wij al ons lijden en al onze vragen in gebed bij Hem brengen.

Beste broeders en zusters, goedemorgen!

We gaan verder met de catecheses over het Onzevader waarmee we vorige week begonnen. Jezus leert zijn leerlingen een kort en gedurfd gebed dat bestaat uit zeven vragen – een aantal dat in de Bijbel geen toeval is: het verwijst naar volheid. Ik zeg gedurfd, want als Christus er niet zelf mee was gekomen, zou waarschijnlijk niemand van ons, zelfs de beroemdste theologen niet, op deze manier tot God hebben durven bidden.

Zonder angst bidden

Jezus nodigt zijn leerlingen dan ook uit om God naderbij te komen en vol vertrouwen een aantal verzoeken aan Hem te richten. Er is geen sprake van introducties in het Onzevader. Jezus leert ons geen formules om de Heer te bedanken, integendeel, Hij nodigt ons uit te bidden zonder ongemak of angst. Hij zegt niet dat we ons tot God moeten richten met de woorden ‘Almachtige’, ‘Allerhoogste’, ‘U die zo ver weg bent van ons, ik ben een ellendeling’. Nee, dat zegt hij niet. Hij zegt ons simpelweg ‘Vader’ te zeggen, in alle eenvoud, zoals kinderen zich tot hun vader richten. En dat woord, ‘Vader’, drukt vertrouwelijkheid en kinderlijk vertrouwen uit.

Het Onzevader is geënt op de concrete realiteit van de mens. Het doet ons bijvoorbeeld vragen om het brood, ons dagelijks brood. Dat is een eenvoudig, maar ook een essentieel verzoek waaruit blijkt dat het geloof niet iets ‘decoratiefs’ is, losgemaakt van het leven, dat tot ons komt wanneer al onze andere noden zijn vervuld. Het gebed begint juist bij het leven zelf. Jezus leert ons dat het gebed in een mensenleven niet begint wanneer onze magen gevuld zijn, maar wanneer een mens ook maar honger heeft, huilt, vecht, lijdt en zich de vraag stelt: ‘waarom’.

Zoektocht naar geluk

Ons eerste gebed was in zekere zin het gehuil waarmee onze eerste ademtocht gepaard ging. Dit gehuil als pasgeborene kondigt het lot van ons hele leven aan: onze voortdurende honger, onze voortdurende dorst, onze zoektocht naar geluk.

Jezus wil in het gebed het menselijke niet uitdoven, Hij wil dat niet verdoven. Hij wil niet dat wij onze vragen en onze verzoeken wegmoffelen en leren om alles te verdragen. Hij wil juist dat alle lijden, alle onrust, de hemel in wordt geworpen en dialoog tot stand brengt.

Iemand zei eens: geloof hebben, is gewend zijn te schreeuwen.

Schreeuwen als Bartimeüs

We zouden allemaal moeten zijn zoals Bartimeüs uit het Evangelie (vlg. Mc. 10,46-52). Denk maar aan die passage uit het Evangelie waarin de blinde Bartimeüs, de zoon van Timeüs, bedelend bij de poort van Jericho zit. Om hem heen staan heel veel goede mensen die hem vertellen dat hij moet zwijgen. “Houd je mond! De Heer komt langs. Houd je gemak en kom er niet tussen. De Meester heeft veel te doen, stoor Hem niet. Jij bent een lastpak met je geschreeuw, houd je mond.” Maar hij luistert niet naar die adviezen: met heilige volharding weet hij dat zijn ellendige situatie eindelijk tot bij Jezus kon komen. En hij schreeuwt nog harder! En de welopgevoede mensen zeggen: “Nee, dat is de Meester, alsjeblieft! Je slaat een modderfiguur!”

En hij schreeuwt omdat hij Hem wil zien, hij wil genezen worden: “Jezus, Zoon van David, heb medelijden met mij!” (vers 47). Jezus kijkt nog eens naar hem en zegt: “Ga, uw geloof heeft u genezen” (vers 52), haast om uit te leggen dat wat doorslaggevend was voor zijn genezing, juist het gebed was, die smeekbede die met geloof werd toegeschreeuwd, luider dan het fatsoen van al die mensen die hem het zwijgen op wilden leggen.

God prijzen

Het gebed gaat niet alleen vooraf aan de verlossing, maar is op een bepaalde manier al deel van die verlossing, want het bevrijdt ons van de wanhoop van degene die niet gelooft in een uitweg uit zo vele onverdraaglijke situaties.

Natuurlijk, de gelovigen voelen vervolgens ook de behoefte om God te prijzen. Het Evangelie vertelt ons over de jubelroep die uit Jezus’ hart voortkomt, vol verwondering voor de Vader (vlg. Mt. 11,25-27). De eerste christenen voelden zelfs de behoefte om aan de tekst van het Onzevader een lofprijzing toe te voegen: “Want U bent de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid” (Didaché, 8,2).

Hij begrijpt ons

Maar niemand van ons is verplicht om de overtuiging van iemand uit het verleden te omarmen: dat het vragende gebed een zwakke vorm van geloof is, terwijl het meest authentieke gebed de pure lofprijzing zou zijn, die God zoekt zonder het gewicht van welk verzoek dan ook. Nee, dat klopt niet. Het vragende gebed is authentiek, het is spontaan, het is een handeling van geloof in God, die Vader is, die goed is, die almachtig is. Het is een handeling van geloof in mezelf, die klein, zondaar en behoeftig is.

Daarom is het gebed waarmee we iets vragen, zeer goed. God is de Vader die een immense compassie voor ons heeft. En Hij wil dat zijn kinderen zonder angst met Hem praten en zich direct tot hem richten met ‘Vader’ of in moeilijkheden tegen Hem zeggen: ‘Maar Heer, wat heeft U mij aangedaan?’. Daarom kunnen wij Hem alles vertellen, ook de dingen die in ons leven verkeerd zijn of onbegrijpelijk. En Hij heeft ons beloofd dat Hij altijd bij ons zal zijn, tot aan de laatste dagen die we op deze aarde doorbrengen. Laten we het Onzevader bidden door eenvoudigweg te beginnen met ‘Vader’ of ‘Papa’. En Hij begrijpt ons en houdt heel erg veel van ons. (Vert. SvdB)