Volgens het Tweede Vaticaans Concilie is het gezin een huiskerk, waar het geloof beleefd en doorgegeven wordt. Dat klinkt mooi, maar hoe doe je dat in de praktijk? Wat inspiratie voor deze bijzondere missie.
“De huizen van christenen zijn liturgische klaslokalen, het zijn catechetische klaslokalen, het zijn bouwplaatsen voor de vorming van vrije en verantwoordelijke mensen”, schrijft het Italiaanse aartsbisdom Bari-Bitonto in een document over pastorale zorg voor gezinnen. “Het zijn kerken waar het gevierde woord vlees wordt, waar volwassenen het alfabet van de liefde voor het leven onderwijzen.”
Hoe kunnen we die roeping om als gezin te getuigen van de liefde concreet beleven, met tastbare feiten en openheid naar anderen toe? Hoe kunnen we het geloof doorgeven aan onze kinderen in een gedesacraliseerde en geseculariseerde maatschappij?
“Wanneer een man en een vrouw het sacrament van het huwelijk vieren, weerspiegelt God zich, om zo te zeggen, in hen, drukt in hen zijn eigen gelaatstrekken en het onuitwisbare merkteken van zijn liefde. Het huwelijk is de icoon van Gods liefde voor ons. Feitelijk is ook God gemeenschap: de drie Personen van de Vader, van de Zoon en van de Heilige Geest leven van altijd en voor altijd in volmaakte eenheid. En precies dit is het geheim van het huwelijk: God maakt van de twee gehuwden één enkel bestaan” (paus Franciscus, audiëntie van 2 april 2014).
De twee echtgenoten, beiden gedoopt, ontvangen met de genade van het huwelijk een geschenk en een nieuw doel: zij zijn geroepen om in hun relatie de liefde van Jezus met de Kerk te vieren. Het is een liturgische missie die ze proberen te volbrengen in het gewone leven van hun huis, dat zo een huiskerk wordt. Het leven wordt een liturgie van lofprijzing en verlossing, beleefd vanuit het gezichtspunt van Jezus die bij de echtgenoten is. Hij leeft in hen, die zo een huis zijn geworden, een woonplaats van de Verrezen Heer en het instrument van zijn liefde. Mogen echtgenoten elkaar daarom verzorgen en steunen door hun eigen gezinsspiritualiteit te beleven als een actieve deelname aan Gods vruchtbare werk, en voor elkaar een blijvende uitdaging van de Geest zin.
TIP: De missie van de ouders ligt in hun roeping tot het huwelijk; het grootste geschenk dat zij een kind kunnen geven is dan ook de echtelijke band hecht te houden. Die wordt niet wordt alleen gevoed door gemeenschappelijk gebed en de sacramenten, maar ook door de tijd die ze voor elkaar vrijmaken. Zorg daarom altijd voor tijd die je exclusief aan elkaar besteedt.
“‘Ook Aquila en Priscilla en de gemeente die bij hen in huis samenkomt laten u, met wie zij één zijn in de Heer, hartelijk groeten’ (1 Kor. 16,19). Wij begrijpen dus de zeer belangrijke rol die dit echtpaar in de vroege Kerk speelde door de groep plaatselijke christenen te verwelkomen wanneer zij bijeenkwamen om het Woord van God te horen en de Eucharistie te vieren. (…) In het huis van Aquila en Priscilla komt dus de Kerk samen, de bijeengeroepen gemeenschap van Christus, die hier de heilige Geheimen viert. Zo kunnen we de eigenlijke geboorte zien van de Kerk in de huizen van de gelovigen” (paus Benedictus XVI, audiëntie van 7 februari 2007).
De Kerk woont “in de huizen”, waar men liefde en gemeenschap kent en openstaat voor anderen. Het Tweede Vaticaans Concilie spreekt over het gezin als huiskerk omdat het de aandacht wil vestigen op de diepe verbondenheid tussen het grote mysterie van de Kerk en het kleine mysterie van het gelovige gezin, het mysterie in miniatuur. Jezus wil in onze huizen binnenkomen, onder ons zijn, onze menselijkheid delen, binnenkomen in onze dagelijkse relaties, en ons huis en ons dagelijks leven tot zijn woning maken.
TIP: Wees gastvrij. We hoeven maar om ons heen te kijken om iemand te zien die ons nodig heeft. Iemand uitnodigen om samen te eten, de tijd nemen om de maaltijd voor te bereiden en een mooie tafel te dekken, is een concreet gebaar van zorg en liefde dat de ander onmiddellijk zal begrijpen.
“Nazareth is de plaats waar een kind, het vleesgeworden Woord, opgroeit en een persoonlijke roeping probeert te ontdekken en te ervaren, de ‘wil van de Vader’. Onze gezinnen, waar een kind volwassenen en leeftijdgenoten ontmoet, zijn de plaats waar wij Gods plan zoeken, waar wij leren onderscheiden, waar wij gesterkt worden in de deugd van matigheid en voorzichtigheid, de plaats waar wij nederigheid, dienstbaarheid en leven in de logica van de gave leren, waar wij elkaar leren liefhebben in vreugde en in pijn, in gezondheid en in ziekte” (document over pastorale zorg voor gezinnen, aartsbisdom Bari-Bitonto).
Zo wordt het huis de plaats van stille intimiteit, van gemeenschap, die de ander doet groeien in zijn of haar oorspronkelijkheid en eigen roeping. Als ouders vertellen over wat God in hun leven heeft gedaan en hoe hun geloofsweg eruit zag, openbaart Jezus zich door hun woorden als het Woord van liefde en barmhartigheid. Ouders kunnen hun kinderen zo redenen geven voor hun liefde en de daaruit voortvloeiende levenskeuzes.
TIP: Het zal gemakkelijker zijn onze dag te vullen met gebed als we een plaats hebben die daaraan gewijd is, met beelden en een altijd geopende Bijbel, een paar kaarsen en meditatieboeken voor volwassenen en kinderen. Wie meer ruimte heeft, kan een altaartje of kapelletje maken, bijvoorbeeld door een kast te hergebruiken, of een nis in de tuin in te richten met een beeld of icoon.
“Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in zijn dienst te stellen, want dat is de ware eredienst voor u” (Rom. 12,1).
Wat Jezus deed, doen we elke dag in het gezin: de zelfgave, delen, wederzijdse dienstbaarheid. De echtgenoten worden uitgenodigd hun tijd in te delen in weekdagen en vakanties, tijd voor werk, voor dienst, voor gebed, en het gezin. Hun verbond van leven en liefde is een kleine bouwplaats waar het mysterie van de Eucharistie gestalte krijgt in het dagelijks leven. Hun huis wordt een plek van permanente catechese, waar de kinderen worden opgevoed om het goede, het schone en het ware te ontdekken. Daarom worden ouders, grootouders en kinderen opgeroepen om met verbeelding en originaliteit hun eigen ‘huisliturgie’ te (her)ontdekken.
TIP: Vergeet nooit om met de kinderen tijd aan het geloof te besteden: lees en bespreek het Evangelie, vertel over de heiligen, haal de riten en kleuren van het liturgische seizoen (in het bijzonder het paastriduüm) in huis door de tafel en het huis te versieren, onderneem buitenactiviteiten die de geest van trouw, geduld en gemeenschap kunnen bevorderen, bid samen en zegen je kinderen voordat ze gaan slapen.
