Naar aanleiding van een ontroerende toespraak schrijft Sophie Clemens over de bevrijding van Auschwitz, 75 jaar geleden.

Vandaag, op de dag ik deze blog schrijf, is het precies 75 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz werd bevrijd. Zojuist bekeek ik een toespraak van de heer Lauder, een Joodse man uit de Verenigde Staten. Hij sprak tijdens de Internationale Holocaust Herdenking.

Een rood jurkje

Zijn toespraak ontroerde mij. Door zijn toespraak werd ik mij ervan bewust dat het van groot belang is, juist voor ons als jongeren, om over de Holocaust te leren en de Tweede Wereldoorlog te herdenken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn met name joden, onze oudere broers en zussen in het geloof, gediscrimineerd en vervolgd. De heer Lauder vertelt een getuigenis van een overlevende van Auschwitz: hoe die persoon zag dat een familie voor de poort gescheiden werd en een moeder en dochtertje naar de gaskamers werden gestuurd. Het dochtertje had een rood jurkje aan. In de verte werd het meisje in het rode jurkje steeds kleiner…

De as van dat meisje ligt nu ergens in Auschwitz begraven.

De wereld kon het niets schelen

Als wij aan de Holocaust denken, denken wij meteen aan degenen die de joden hebben vervolgd: de nazi’s. In zijn toespraak vertelt de heer Lauder dat het echter niet alleen de nazi’s waren, die de joden hebben vervolgd. Bijna elk Europees land heeft de nazi’s geholpen om joden te verzamelen. Bijna geen land liet joodse vluchtelingen toe.

‘Hitler testte de wereld en bij elke stap zag hij de waarheid: de wereld kon het niets schelen’, aldus de heer Lauder. Uiteindelijk heeft het wereldwijde antisemitisme geleid tot Auschwitz.

Onverschilligheid

Tijdens zijn toespraak vertelt meneer Lauder hoe geschrokken hij is van het toenemende antisemitisme hedendaags. Hij ziet nu iets wat hij nog nooit eerder heeft gezien: openlijke jodenhaat in de hele wereld. Vooral in de media. Vandaag de dag komt discriminatie vaak voor.

Dat komt, vertelt de heer Lauder, omdat wij in een individualistische en geseculariseerde samenleving leven. Wij zijn veel meer met onszelf bezig: ons eigen welzijn, onze mening. Dit individualisme maakt ons onverschillig. Onverschilligheid kan leiden tot discriminatie.

Kinderen

Ook al staat in artikel 1 van onze Grondwet dat discriminatie verboden is, het gebeurd erg vaak. ‘Woorden zijn niet genoeg om discriminatie tegen te gaan’, zegt de heer Lauder. ‘Er moet actie worden ondernomen. Kinderen moet geleerd worden waar discriminatie toe heeft geleid’.

Net zoals wij vroeger, krijgen kinderen straks les op school over de Holocaust. Het verschil met ons en de kinderen in de toekomst, is dat wij de laatste generatie zijn die nog kunnen praten met mensen die de Tweede Wereldoorlog zelf hebben meegemaakt. Straks krijgen kinderen alleen geschiedenis te lezen en documentaires te zien. Zal de Tweede Wereldoorlog voor die kinderen nog dezelfde impact hebben als voor ons?

Wijzelf moeten discriminatie bestrijden, door het individualisme tegen te gaan. Dit kunnen wij doen door met de oudere generatie te praten over wat zij hebben meegemaakt tijdens de oorlog. Wij kunnen de volgende generatie hierover leren. Ook via de kerk kunnen wij individualisme tegengaan, door in de kerk met elkaar een echte gemeenschap te zijn. Door er voor elkaar te zijn: ‘Jouw problemen zijn mijn problemen’, zoals mijn pastoor eens in zijn preek zei.

Tijd voor elkaar

Om één gemeenschap te zijn en om er voor elkaar te zijn, is best moeilijk. Je moet daar immers tijd voor maken. Laat tijd nou net iets zijn wat wij tegenwoordig niet meer schijnen te hebben. Toch is het belangrijk om tijd voor elkaar te maken. Hoe belangrijk je werk en je studie wel niet is, misschien moet de ander wel de prioriteit worden in ons leven.

Daarmee dus ook onze relatie met God. Nu ik hierover schrijf, merk ik dat ik dit ook schrijf aan mijzelf: ik wil in 2020 zelf ook meer tijd maken voor anderen en mijn relatie met God prioriteit geven.

Juist door om te kijken naar elkaar, kunnen wij al een stukje van dat individualisme in onze samenleving minderen. De Holocaust mag voor ons een waarschuwing zijn voor hetgeen individualisme en onverschilligheid kan aanrichten. ‘Wees niet stil’, zegt de heer Lauder tot slot. ‘Laat dit nooit meer gebeuren. Aan geen enkel volk.’.