Paus Franciscus is in Irak geland om de zwaar vervolgde christenen in het land een hart onder de riem te steken. Volgens Ramy Ktllama, die op zijn twaalfde Irak ontvluchtte, geeft het pausbezoek hoop: ‘Het voelt als een overwinning.’
De eerste stappen van paus Franciscus op de landingsbaan van Bagdad International Airport zijn historisch en symbolisch. Niet alleen is paus Franciscus de eerste paus ooit die Irak bezoekt, maar ook is zijn bezoek een hoopvolle opsteker voor de 300.000 christenen die het land telt – ook voor jongeren. “Ik ben heel blij met de komst van de paus”, vertelt Ramy Ktllama, die op zijn twaalfde vanuit Irak naar Nederland vluchtte. “Het biedt perspectief en zorgt voor meer erkenning van de christenen in Irak.”
De 22-jarige Ramy, student Artificial Intelligence in Amsterdam, vluchtte in 2011 met zijn familie naar Nederland. Sinds de val van Saddam Hoessein op 9 april 2003 is de situatie in Irak wisselvallig: de positie van christenen en andere minderheden in de Irakese samenleving is kwetsbaar. “Wij kregen een bedreiging op onze deur”, herinnert Ramy zich. “Mijn ouders besloten daarom naar Nederland te vluchten, omdat we hier familie hadden. Ik wist als kind niet precies wat er gaande was, maar ik kreeg wel mee dat er iets aan de hand was.”
De situatie van de familie Ktllama is exemplarisch voor het lot van veel christenen in Irak. In de afgelopen twintig jaar is het aantal christenen in het land gedaald van anderhalf miljoen naar ongeveer 300.000. Terreurgroep Islamitische Staat was verantwoordelijk voor veel leed onder christenen, die makkelijk herkend werden omdat Irakese paspoorten het geloof van de eigenaar vermelden.
De stad Mosoel, waar Ramy’s voorouders vandaan komen (Ramy zelf is in de hoofdstad Bagdad geboren), was vanaf 2014 in handen van IS. “IS zorgde voor veel doden onder de christenen in Mosoel”, vertelt Ramy. “De meeste gezinnen zijn uit angst gevlucht, omdat ze hun geloof niet meer veilig konden praktiseren.”
Islamitische Staat is verslagen, maar voor de overgebleven christenen is vrijheid geen vanzelfsprekendheid. “In Irak is het moeilijk als christen om bijvoorbeeld op school open te zijn over je geloof”, zegt Ramy. “Leven als christen brengt gevaar met zich mee. Daarom zoeken christenen elkaar op, bijvoorbeeld in jongerengroepen. Je hebt elkaar nodig en daarom omgeef je je met mensen met hetzelfde doel, dezelfde motivatie en tradities.”
In Irak is het niet makkelijk om jong en christen te zijn, legt Ramy uit. “In een islamitisch land als Irak ben je als christen ‘anders’. Geloven in Irak is niet hetzelfde als geloven in Nederland. In Nederland heb je rust in je hart en kan je geloven vanuit vrijheid, in plaats van vanuit angst. Vanuit een positie van vervolging geloven, roept angst op. Maar het geloof geeft jongeren ook kracht.”
“In Nederland kan ik met een islamitische vriend diepgaande discussies over geloof voeren. In Irak is zo’n onderwerp te gevoelig.”
Tweet dit!
Het contact tussen christenen en de islamitische meerderheid verloopt vaak stroef. De verschillen tussen christenen en moslims zijn ook buiten de kerk en de moskee merkbaar: zo spreken ze in een ander dialect en hebben ze hun eigen manier van kleden.
Volgens Ramy hebben jonge christenen en moslims in Irak zelden contact, tenzij het nodig is. “Er zijn ook moslims die omgaan met christenen, maar niet zo veel als hier in Nederland zou kunnen. Hier kan ik met een islamitische vriend diepgaande discussies over geloof voeren, in Irak is zo’n onderwerp te gevoelig.”
De komst van paus Franciscus is erg bijzonder voor de Irakese katholieken. De meeste christenen in Irak zijn Chaldeeuws-katholiek of Syrisch-katholiek en horen bij de katholieke Kerk. De Chaldeeuwse en Syrische Kerken volgen dezelfde leer als de Roomse, maar gebruiken een afwijkende liturgie.
Ramy is zelf van oorsprong Chaldeeuws-katholiek, maar gaat tegenwoordig meestal in een Rooms-katholieke kerk naar de Mis. “Het Vaticaan lijkt soms ver weg in Irak, maar heeft een bijzondere plek in de harten van Irakese katholieken”, legt Ramy uit. “In de Mis wordt altijd gebeden voor de paus.” Volgens Ramy brengt het bezoek van de paus hoop. “De paus is als een vader voor jonge christenen in Irak, een vader die altijd druk bezig is met zijn werk. Met zijn komst maakt de paus tijd om zijn kinderen te bezoeken.”
“De paus is als een vader voor jonge christenen in Irak, een vader die altijd druk bezig is met zijn werk. Nu maakt hij tijd voor zijn kinderen.”
Tweet dit!
Paus Franciscus is overigens niet de eerste paus met het plan om Irak te bezoeken. In 1999 wilde paus Johannes Paulus II ook al naar het land, maar die reis ging niet door omdat Saddam Hoessein het bezoek annuleerde. “Daarom voelt het als een overwinning dat de paus nu toch komt”, aldus Ramy.
Voor Ramy persoonlijk is de pausreis erg bijzonder. Vandaag bezoekt paus Franciscus namelijk in Bagdad de Sayidat al-Nejatkathedraal, de kerk waar Ramy’s basisschool aan verbonden was en waar hij ook geregeld naar de Mis ging. In 2010 kwam de kerk in het nieuws vanwege een terreuraanslag tijdens een zondagsmis, waarbij vijftig mensen omkwamen.
“Die mensen gingen in alle onschuld naar de Mis, en werden gedood terwijl ze niets konden doen.” Ramy zwijgt even. “Ik vond het heel heftig om dat te zien, omdat ik ook naar die kerk ben geweest. Dat heeft een grote impact op mij gehad.”
Tijdens zijn vierdaagse reis heeft de paus een druk programma: hij bezoekt gelovigen, viert Missen en ontmoet ook grootayatollah Ali al-Sistani, de voornaamste geestelijke van de sjiitische moslims in Irak. Volgens Ramy kan die ontmoeting veel teweegbrengen: “De paus kan het wereldbeeld van de moslims verbreden, voor begrip zorgen en gesprekken laten ontstaan, zodat ze meer respect voor christenen zullen hebben.”
“Paus Franciscus wil christenen in Irak vrede bezorgen”, zegt Ramy. “Zijn bezoek zal ze veel hoop geven.”
>Zie: www.kn.nl/pausreis
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
