Nu de zomervakanties begonnen zijn, kijken drie middelbare scholieren terug op een zwaar coronajaar. Hoe hebben zij de lockdowns ervaren? “Door corona ben ik meer gaan geloven.”

Liselore Meeuwessen zit in 2-havo, de vriendinnen Jorinde van den Akker en Ilse Sauer in 4-havo van ’t Hooghe Landt in Amersfoort. De drie zagen de tweede lockdown die in december 2020 begon al aankomen, vertellen ze. Jorinde zat die dag in quarantaine, Ilse en Liselore waren op school. “Er gingen de hele dag al geruchten.”

“De eerste lockdown was zwaar”, blikt Liselore terug. “We hadden weinig sociaal contact, ik zat meestal alleen op mijn kamer. De tweede vond ik minder zwaar. Ik wist wat er ging gebeuren, we hadden nu meer contact als klas.”

Jorinde schaatst op hoog niveau. Voor haar greep de tweede lockdown hard in. “Het was donker en winters. ’s Avonds ging ik minder snel hardlopen. In de eerste lockdown gingen mijn skeelertrainingen niet door, maar toen kon ik nog regelmatig met mijn team wielrennen. Door de winterse duisternis ging dat nu niet. Doordat ik bijna niet meer kon sporten zat ik tijdens de deze lockdown niet zo lekker in mijn vel.”

Achter de laptop

Toen ook nog een avondklok werd ingesteld, werd het nog zwaarder. Scholieren zaten deze winter hele dagen thuis, achter hun laptop, en hadden online les. “Die lessen zijn echt verbeterd”, vindt Ilse. “Docenten hebben veel ervaring opgedaan. Maar je bent achter je scherm sneller moe, de aandacht verslapt. De eindexamenklassen mochten nog naar school, maar wij zaten continu achter de laptop. Het contact met klasgenoten was een stuk minder.”

“Veel lessen verliepen afwisselend”, vertelt ze. “Docenten gaven uitleg, stelden tussendoor vragen. Maar er waren er ook die zeiden: ‘Maak maar huiswerk, er is geen les.’ Dat komt niet prettig over.”

Ook Liselore vond sommige dingen niet goed. “Veel docenten wilden dat we de camera uit deden. Je pakt dan gauw je telefoon en bent snel afgeleid. Bij anderen moest de camera juist aan, anders werd je absent gemeld. Dat werkt.”

Verdwijnende scheidslijn

Ook persoonlijk gaf de lockdown spanningen. “De scheidslijn tussen school en privé verdwijnt”, zegt Ilse. “Dat vond ik het moeilijkst: je spreekt niemand in het echt en hebt geen moment van rust om school of huis achter je te laten en te doen wat je moet doen.”

“Je mist elkaar”, vertelt Jorinde, “en ik had het gevoel er bij de meeste dingen alleen voor te staan. Ik vind het toch al moeilijk om lastige dingen als verdriet en problemen te delen, maar doordat ik mijn vrienden niet in het echt zag, voelde ik me toch wat meer alleen.” Ook op sportief vlak trok dit een zware wissel: na zes jaar intensief samen trainen was Jorinde gescheiden van haar teamgenoten, die intussen als broers en zussen voor haar zijn.

Ilse is deel van een drieling. “En alle drie tegelijk in de puberteit, tijdens de lockdown – dat was wel iets. Een van mijn zussen heeft adhd; ze kan slecht omgaan met veranderingen en mocht bij wijze van uitzondering een paar keer per week naar school, dat scheelde veel.” Haar ouders werkten thuis, terwijl alle kinderen les hadden. ‘Mijn vader en ik kunnen wel botsen. Als je dan 24 uur per dag, zeven dagen per week op elkaars lip zit, dan duurt het lang. Iedereen was moe, iedereen was het zat, maar”, zegt ze monter, “we hebben het prima gered.”

Bij Jorinde thuis bleek het hele gezin in december corona te hebben. “Die lockdown was echt vreselijk, we mochten de deur niet uit. Mijn moeder is heel ziek geweest. We moesten erg voorzichtig zijn. Het enige fijne aan 2020 is dat dit jaar ons speciale herinneringen heeft opgeleverd. Normaal sta je niet echt stil bij het jaar dat je achter de rug hebt. Door corona deden wij dit nu wel en dat vond ik erg bijzonder.”

Liselore had in december juist veel aan de naderende feestdagen: “De tweede lockdown was voor ons gemakkelijker dan de eerste. We hadden verjaardagen van mijzelf en mijn vader, Kerstmis en Oud en Nieuw. Die dagen hielpen wel.”

Helpend geloof

Ilse, Liselore en Jorinde zijn alle drie op hun eigen manier gelovig. Dat heeft hun beleving van de lockdown en andere grote gebeurtenissen zeker beïnvloed, vertellen ze. “Ik ben niet per se erg christelijk opgevoed”, vertelt Jorinde, “maar ik geloof wel in God. Wij bidden voor het eten, maar gaan op zondag niet naar de kerk. Toen ik het zwaar had met school en mijn moeders gezondheid, heb ik dagelijks gebeden. Ik denk dat God mij heeft gehoord en over ons heeft gewaakt. Door corona ben ik meer gaan geloven.”

Ilse verloor in 2020 een vriend aan kanker. “Toch voel ik sindsdien hoe geloof kan helpen”, zegt ze. “Als ik het leuk heb, kan ik nu meer van het geluk genieten. En als dingen niet kunnen, kan ik het sneller een plek geven.” Dat haar kerk een tijd dicht was, hielp niet mee; het gebrek aan contact met andere kerkgangers vond ze vervelend.

Ook bij Liselore thuis speelt het geloof een rol. “Ik ben misdienaar, mijn moeder is lector en mijn vader is cameraman voor de livestream van de Missen. We zijn vaak naar de kerk geweest, ook tijdens de pandemie. De onzekerheid van corona kan ik gemakkelijker kwijt in gebed, maar ook in het dagelijkse doen en laten. Ik heb best vaak gebeden, bijvoorbeeld uit dankbaarheid dat we nog niet ziek waren geworden.”

“Voor het vak levensbeschouwing ben ik tijdens de lockdown ook gaan nadenken over het lot”, vertelt Jorinde. “Hierdoor ben ik erachter gekomen dat ik in het lot geloof. Ik ben van mening dat het lot niet je leven bepaalt, maar hoe jij er zelf mee omgaat.”

Kritiek op de politiek

Op de politieke aanpak van de crisis klinkt kritiek. “De politiek houdt zich teveel bezig met de economie”, vindt Jorinde, “en te weinig met de mentale gezondheid van leerlingen en volwassenen. In een persconferentie benoemen ze de sociale kant, maar in de maatregelen doen ze er niet zoveel mee.”

Ilse vindt het fijn dat ze weer naar school mocht, “maar dat had beter een paar weken eerder kunnen gebeuren. Ik denk dat ze ons perspectief meer bespreekbaar hadden kunnen maken: wat hadden wíj gewild, wat vinden wíj van de nieuwe maatregelen, van het vaccinatieprogramma? In andere landen zijn jongeren meteen gevaccineerd, in Nederland is daar heel lang over nagedacht.”

“De examenleerlingen van dit jaar mochten dagelijks naar school en kregen versoepelingen”, ziet Jorinde. “Maar volgend jaar is mijn jaar aan de beurt voor het examen en krijgen we niets, terwijl wij meer van de lesstof gemis hebben. Ik denk dat wij de meeste achterstand hebben, maar daar wordt niets mee gedaan.”