<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Jong

Kleur in de Kerk

Redactie KN Jong 5 augustus 2020
image
Paus Franciscus draagt paars, de kleur van boete en inkeer, in de veertigdagentijd. (Foto: CNS photo/Vatican Media)

Groen, wit, rood; door het jaar heen draagt een priester gewaden met uiteenlopende kleuren tijdens de Mis. Deze liturgische kleuren verwijzen niet alleen naar het kerkelijk jaar, maar zijn zelf ook symbolisch.

Een liturgische kleur is, eigenlijk heel simpel, de kleur van de gewaden van de voorgaande priester tijdens de Mis. Paus Johannes Paulus II keurde in 2000 de Algemene instructie voor de Romeinse Missaal goed, waarin wordt uitgelegd dat de verschillende kleuren zowel de eigenheid van de geloofsgeheimen als het gevoel van het voortschrijdende christelijke leven in het kerkelijk jaar uitdrukken.

Geschiedenis

Volgens de achttiende-eeuwse paus Benedictus XIV was wit tot aan de vierde eeuw de enige liturgische kleur. Later volgden andere kleuren, maar was het gebruik ervan niet overal gelijk: in Germaanse gebieden gold rood bijvoorbeeld als feestkleur in plaats van wit.

In 1570 bepaalde paus Pius V wanneer welke kleuren gebruikt moeten worden. Zijn besluit geldt tot op de dag van vandaag in grote lijnen nog steeds.

De kleuren

In de katholieke Kerk zijn de kleuren groen, rood, wit, paars en roze het meest gebruikelijk. De liturgische kleur zwart komt steeds minder vaak voor. Zilver en goudgeel mogen in plaats van wit gebruikt worden.

Groen

Omdat groen voor alle dagen waarop er geen bijzondere gedachtenis of feestdag is gebruikt wordt, is het de vaakst voorkomende liturgische kleur. Groen staat voor hoop en hoop op het eeuwig leven. In de liturgie wordt groen gezien als de kleur van het toeleven naar de eerstvolgende feestdag of gedachtenis.

Wit

Wit is de liturgische feestkleur en wordt gebruikt bij hoogfeesten van Christus, in de kerst- en paastijd en op feesten van de heilige maagd Maria. Behalve wit zijn zilveren en goudkleurige gewaden ook toegestaan. Wit staat voor zuiverheid, reinheid en onschuld.

Rood

Rood symboliseert het bloed van de martelaren en het vuur van de heilige Geest. Een priester draagt rood op Palmzondag, Pinksteren en de gedachtenissen van martelaren die een marteldood gestorven zijn.

Tijdens de uitvaart van een paus dragen priesters ook rood vanwege een oud Byzantijns gebruik. Sinds 1969 wordt rood ook op Goede vrijdag gedragen als symbool van het vergoten bloed van Jezus Christus bij zijn lijden en sterven.

Paars

Paars wordt gebruikt tijdens de advent en de vastentijd en op andere boete- en voorbereidingsdagen. Bij uitvaarten komt paars ook steeds vaker voor in plaats van zwart. Paars staat symbool voor boete, inkeer en voorbereiding. De kleur kan gezien worden als zwart waar licht doorheen gloort.

Roze

Roze is een bijzondere liturgische kleur omdat hij maar op twee dagen per jaar gedragen wordt: de derde zondag van de adventstijd (Gaudete) en de vierde zondag van de veertigdagentijd (Laetare). Die dagen zijn roze omdat het wit van Pasen en Kerstmis door het paars van de veertigdagentijd of de adventstijd schijnt.

Roze is geen verplichte liturgische kleur. Veel kerken hebben daarom geen roze gewaden; in plaats daarvan wordt paars gebruikt.

Zwart

Tot 1969 droegen priesters zwart op Allerzielen, Goede Vrijdag en bij begrafenissen. Op Goede Vrijdag draagt een priester nu rood; op Allerzielen en bij uitvaarten mag hij ook paars dragen. Zwart is de liturgische rouwkleur en staat voor verdriet en leegheid.

Blauw

Een priester in het blauw is een zeldzaamheid – maar blauw kan wel gebruikt worden in de liturgie. Blauw is de kleur van Maria en wordt in Spanje, Portugal en Latijns-Amerika op het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis gedragen. In de Filipijnen wordt blauw voor alle Mariafeesten gedragen.

Bij het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
https://rkliturgie.nl/eucharistie/de-liturgische-kleuren
http://www.katholiek.org/liturgische-kleuren.php
https://www.newadvent.org/cathen/04134a.htm
https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=1798

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.