De blijdschap in Den Haag is groot bij het einde van het kerkasiel in Bethel. Rond de Armeense familie die uitgezet dreigde te worden, is een grote kring van vriendschap ontstaan die vele kerkgrenzen heeft geslecht. De lijst voorgangers en de lijst gemeenten en parochies is vrijwel net zo gevarieerd als het kerkelijke landschap in Nederland zelf. Zijn we wel zo verdeeld als we zeggen te zijn?

De variatie van stijlen en liturgische vormgeving tussen de voorgangers van verschillende tradities leidden niet tot competitie of tot spanningen. In één grote viering die 96 dagen geduurd heeft en 12.000 kerkgangers heeft zien langs komen en bijna duizend voorgangers, klonk een grote variëteit aan psalmen en liederen; werden talloze Bijbelverhalen verteld en heel veel kaarsen opgestoken. Ook Maria (Madonna del Mare Nostrum) is zelden zo populair geweest.

Voor mij is een belangrijke les dat de antennes van mensen in de kerk – predikanten, priesters, voorgangers, kerkgangers en vrijwilligers – nog steeds afgestemd zijn op het lijden van mensen. We weten ons geroepen om aan mensen die lijden nabij te zijn. Hier ligt een cruciale opdracht voor de kerken in onze samenleving. Hetzelfde spreekt me aan in het voorbeeld van paus Franciscus die voortdurend het lijden van mensen in de focus brengt van ons gebed en onze aandacht.

Troostverhalen

Ik lees hetzelfde in het levensverhaal dat Shusaku Endo van Jezus vertelt (1973, vertaald in 2018). Hij noemt wonderverhalen en troostverhalen als twee onderscheidende genres in het evangelie. In de troostverhalen blijkt hoe Jezus zich het lot aantrekt van mensen naar wie verder niemand omziet. Aanvankelijk wordt Jezus gevierd als een held, maar zodra Hij niet meer voldoet aan de verlangens van het grote publiek en nieuwe wonderenverhalen uitblijven, verdampt zijn populariteit. Jezus trekt zich terug met zijn leerlingen tot het moment van zijn kruisdood in Jeruzalem het ultieme bewijs wordt van liefde: het is de weg naar een onbegrensde nabijheid aan mensen die lijden. Het is het troostverhaal bij uitstek en de paradox van het geloof: het kruis is de weg ten leven.

Ogen, oren, harten en handen openen

Als leerlingen gaan we in Jezus’ voetsporen en zijn we geroepen om mensen in hun lijden nabij te zijn. Staan we als christenen en als kerk nog wel bekend als gastvrij, solidair, hulpverlenend, liefdevol? Kunnen we het nog wel aan om diezelfde nabijheid van Jezus vandaag gestalte te geven? Ik vertel bezoekers van de Sint Jacobuskerk in Den Haag dat de afbeeldingen van de Kruisweg bedoeld zijn om het lijden van de wereld naar binnen te brengen. We houden dat niet buiten, integendeel!

In het lijden van Jezus herkennen we het lijden van de mensen in de wereld. We nemen het mee naar binnen. We zijn geen kerk om idyllisch bij elkaar te schuilen, maar om onze ogen, oren, harten én handen te openen voor wat er in de wereld gebeurt aan ellende en verdriet. Zoals in Bethel een kring van vriendschap is gegroeid, zo is de geloofsgemeenschap van de kerk geroepen om een kring van compassie om de wereld te zijn.