Porno kijken is voor steeds meer mensen een gewoonte waar ze niet mee kunnen stoppen. Zo ook voor Simon Janssen, die zes jaar lang met porno worstelde voor hij er uiteindelijk in slaagde te stoppen: “Ik ging tegen Gods bedoeling en mijn eigen geluk in.”

Hij keek het twee of drie keer per week en bracht het bij ieder biechtgesprek ter sprake. Tegenwoordig is Simon Janssen (25) openhartig over zijn voormalige pornogebruik, maar lange tijd heeft hij met zijn gewoonte geworsteld. “Ik kwam voor het eerst met porno in aanraking op de basisschool, waar klasgenoten het mij lieten zien”, vertelt hij. “Toen was het nog uit nieuwsgierigheid, maar later volgde aantrekkingskracht. Als jonge tiener kon ik het alleen kijken wanneer mijn ouders niet thuis waren. Toen ik een smartphone kreeg, werd porno kijken al gauw een gewoonte.”

Janssens ervaringen met porno zijn exemplarisch voor veel jongeren – zowel jongens als meisjes. Door de huidige technologie is het namelijk tegenwoordig makkelijker dan ooit om met porno in aanraking te komen, schrijft journalist Andy Crouch in zijn boek Het schermwijze gezin. Bijna elke tiener komt ermee in aanraking, vaak buiten het besef van de ouders om. Volgens Crouch is het vrijwel onmogelijk om porno buiten de deur te houden, omdat veel tieners uit verveling ernaar op zoek gaan.

Door smartphones en online streaming hebben jongeren toegang tot miljoenen pornografische foto’s en video’s. Dat geldt ook voor minderjarigen, die in veel gevallen ongewild met porno in aanraking komen: in een onderzoek van de British Board of Film Classification geven Britse tieners aan dat hun eerste kennismaking met porno vaak per ongeluk was, bijvoorbeeld door een pop-upreclame of een verkeerd gespelde Google-zoekopdracht.

Relatie met God

Hoewel Janssen regelmatig porno keek, wilde hij dat zelf eigenlijk niet. “Ik voelde me heel eenzaam, alsof ik de enige viespeuk was die dit deed”, zegt hij. Janssen wist dat porno hem niet gelukkig maakte en dat de gevolgen negatief waren. “Door porno keek ik bijvoorbeeld op een andere manier naar vrouwen. Niet massaal objectiverend, maar het gaf me wel andere gedachten dan ik wilde hebben.”

Janssen geeft aan dat zijn relatie met God dubbel voelde door porno. “Aan de ene kant wist ik dat Gods liefde zo groot is dat porno daar niet tussenin komt. Maar tegelijkertijd wilde ik een katholiek leven leiden en daar hoort porno niet bij. Ik ging tegen Gods bedoeling en tegen mijn eigen geluk in. Elk biechtgesprek ging erover, dat frustreerde heel erg.”

Moeite met stoppen

Na zo’n biechtgesprek nam Janssen het besluit om te stoppen, maar na een paar weken kwam dan toch weer een terugval. Janssen is niet de enige die zo veel moeite heeft gehad om te stoppen met porno kijken. Porno kan namelijk heel verslavend zijn, legt fysioloog Gary Wilson uit op zijn website Your Brain On Porn. Dat heeft te maken met het stofje dopamine, dat in de hersenen vrijkomt wanneer je verlangen naar voedsel of seks wordt geprikkeld.

Normaal gesproken zwakt de afgifte van dopamine af naarmate je ergens aan gewend raakt, tot je met iets nieuws wordt geconfronteerd. Porno bestaat alleen maar uit nieuwigheden, stelt Wilson. Vooral door de komst van gratis internetporno kunnen mensen blijvend met nieuw, steeds extremer materiaal geconfronteerd worden, waardoor de dopamineafgifte in de hersenen getriggerd blijft worden.

Tekst gaat verder na de tool.

Volgens de Kerk is pornografie een zonde. In het document Create in Me a Clean Heart (2015) legt de Amerikaanse bisschoppenconferentie uit waarom: “Het menselijk lichaam is niet geschapen voor seksuele objectificatie en mag niet gereduceerd worden tot een erotisch hulpmiddel. Pornografie is gebaseerd op het zien van een mens als een ding om te gebruiken, in plaats van als een persoon om lief te hebben.”

De Amerikaanse bisschoppen roepen gebruikers van porno op om vergeving te vragen door het sacrament van Boete en Verzoening. “Vrijheid van pornografie is een dagelijkse keuze die moeite vraagt”, schrijven de bisschoppen. “De Kerk roept je op om steun te zoeken, bijvoorbeeld via geestelijke begeleiding, coaching of retraites.”

Toch is de ondersteuning die de Kerk pornogebruikers biedt beperkt. Structurele hulp zoals cursussen om te stoppen of praatprogramma’s zijn er in Nederland nauwelijks. De gelovige initiatieven die er wel zijn, zoals die van Stichting Schuilplaats, hebben over het algemeen een protestantse achtergrond.

Janssen geeft aan dat ook hij bij de Kerk openheid en praktische ondersteuning miste toen hij met zijn pornogebruik worstelde. “Ik miste openhartigheid”, zegt hij. “Het taboe rondom porno is groot, dus het schuldgevoel ook, maar alleen de nadruk op schuld leggen lost niets op. Er wordt wel over gesproken in de Kerk, maar concrete handvatten ontbreken.”

PornDetox90

Uiteindelijk lukte het Janssen na zes jaar om voorgoed met porno te stoppen. Op zijn achttiende kreeg hij een relatie met het meisje waar hij inmiddels mee getrouwd is. “Haar heb ik van mijn pornogebruik verteld. Ze was er absoluut niet blij mee en dat gaf mij de motivatie die ik nodig had om te stoppen, want ik wilde op deze manier niet het huwelijk in stappen.” Door zijn internetgegevens met een kennis te delen – “een heftig middel”, zegt Janssen zelf – lukte het hem om te stoppen.

Dat inspireerde hem om ook anderen te helpen met het doorbreken van hun pornogewoonte. Dit jaar lanceerde hij PornDetox90, een online training waarmee hij anderen in drie maanden tijd van het porno kijken af wil helpen. “PornDetox90 draait om het veranderen van je gewoontepatroon”, legt Janssen uit. “Het is anoniem, want de schaamte is groot. Deelnemers gaan onder mijn begeleiding negentig dagen lang stappen zetten richten hun doel: een jaar pornovrij. Tussen de bijeenkomsten door houd ik contact om ze te helpen. Het traject duurt negentig dagen, omdat de eerste drie maanden van een gewoonteverandering het zwaarst zijn.”

Geen wonderbare genezing

Het klinkt als een wondermiddel: negentig dagen om voorgoed van je pornogewoonte af te zijn. Janssen zegt met PornDetox90 geen wonderbare genezing te bieden, maar dat het programma gebaseerd is op hard werken en veel kleine stapjes zetten. “Ik heb enkele proefgroepen gedraaid en daar zag ik mooie resultaten. Iemand was het bijvoorbeeld gelukt zijn gebruik te verminderen naar één keer per maand, met steeds grotere tussenpozen.”

Janssen noemt het traject een preventief programma en geen verslavingszorg, want met zijn juridische achtergrond kan hij verslaafden niet helpen. Hij baseert zich op zijn eigen ervaringen en heeft ook veel literatuur over het onderwerp gelezen, zegt hij. “Daarnaast ben ik kritisch met klanten. Ik neem alleen mensen aan die echt gemotiveerd zijn om te stoppen. Echte verslaafden verwijs ik naar een kliniek, want verslaving kan ik niet oplossen.”

Inmiddels zijn er drie jaar verstreken sinds Janssen voor het laatst porno keek. “Stoppen was voor mij een opluchting. Nu voel ik me veel zelfverzekerder”, zegt hij. “In mijn relatie heeft het me veel gebracht, omdat ik nu helemaal op mijn vrouw gericht ben.” Stoppen met porno heeft ook Janssens relatie met God verbeterd: “Ik hoef er niet meer over te biechten. Ik ga niet meer met een dubbel gevoel naar de kerk.”