<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Latijns-Amerika

België overweegt verdachten van 40 jaar oude missionarismoorden te vervolgen

Luuk van den Einden 18 mei 2022
image
De Vlaamse missionarissen Walter Voordeckers, Serge Berten en Ward Capiau (vlnr) werden in de jaren tachtig in Guatemala vermoord. Foto: Guatebelga

Het Belgische gerecht gaat acht verdachten vervolgen vanwege betrokkenheid bij de dood van drie Vlaamse missionarissen in de jaren tachtig. De drie werden vermoedelijk in opdracht van het regime in Guatemala vermoord.

Na jaren van onderzoek heeft het Openbaar Ministerie in Brussel zich gisteren gebogen over de zaak van de in Guatemala vermoorde missionarissen Walter Voordeckers, Serge Berten en Ward Capiau. Acht verantwoordelijken komen volgens het onderzoekdossier in aanmerking voor vervolging. Op 14 juni wordt bekend of er verdachten terecht moeten staan.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Begin jaren tachtig bereikte de Guatemalteekse Burgeroorlog zijn bloederige dieptepunt. Het repressieve regime, destijds onder leiding van generaal Efraín Ríos Montt, voerde een verbeten strijd met linkse rebellentroepen, waarbij ook de inheemse volkeren en arme boeren geteisterd werden door overheidsgeweld. Intellectuelen en (buitenlandse) geestelijken, die het vaak opnamen voor de slachtoffers van de regering, werden rücksichtslos uit de weg geruimd.

Scheutisten

De Vlaamse missionarissen Voordeckers, Berten en Capiau ondergingen tussen 1980 en 1982 alle drie dat lot. De drie waren allen lid van de Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria – ook bekend als de scheutisten – en kenden elkaar, maar woonden in Guatemala in verschillende gemeenschappen.

Voordeckers, al sinds 1966 in Guatemala, verzette zich tegen de uitbuiting van landbouwers en de inheemse bevolking en kwam daardoor in aanvaring met grote industriëlen, die in die tijd op de hand van de regering waren. Hij werd meerdere malen met de dood bedreigd. Toen hij op 12 mei 1980 bij een ontvoeringspoging trachtte te ontsnappen, werd hij doodgeschoten. Zijn moordenaars zijn veroordeeld, de opdrachtgevers zijn buiten schot gebleven.

image
Bij de uitvaart van Walter Voordeckers waren veel leden van de plaatselijke bevolking aanwezig om de vermoorde missionaris naar het graf te begeleiden. Foto: Guatebelga

“Al mijn gangen worden nagegaan, maar de bevolking probeert mij zoveel mogelijk te beschermen”, schreef Capiau in zijn laatst bekende brief. Daaruit blijkt dat hij goed wist dat zijn steun aan de plaatselijke bevolking zijn leven in gevaar bracht. Op 22 oktober werd hij doodgeschoten. Zijn lichaam ligt vermoedelijk in een massagraf, maar is nooit gevonden.

Hoe Berten precies aan zijn einde gekomen is, is het minst duidelijk. Hij werd ontvoerd, nadat eerst het regime per abuis een andere Belgische missionaris gearresteerd en gefolterd had. Berten, lid van een verzetsbeweging, werd door gewapende mannen opgepakt en is na 19 januari 1982 nooit meer gezien.

Waarheidscommissie schiet tekort

Nadat de Guatemalteekse Burgeroorlog in de jaren negentig werd beëindigd, boog een waarheidscommissie zich over de tweehonderdduizend moorden die in de oorlog gepleegd waren. Zowel Voordeckers als Berten worden in de commissieverslagen genoemd, maar het onderzoek naar hun levenseindes en de mogelijke betrokkenen schoot tekort.

image
Nog lang na de moorden werd in Guatemala gedemonstreerd voor gerechtigheid in de moordzaken. Foto: Guatebelga

De families van de missionarissen bleven hopen dat de betrokkenen zouden worden vervolgd en gingen meerdere malen naar Guatemala om schot in de zaak te krijgen, maar tevergeefs. Daarom vestigden ze in 2001 hun hoop op het Belgisch gerecht. Vijf Brusselse onderzoeksrechters werkten jaren aan een dossier. Dat dossier ligt nu dus bij de raadkamer.

Raf Allaert, voorzitter van Guatebelga, de organisatie die de families van de missionarissen ondersteunt, denkt dat de kans groot is dat het Belgisch gerecht de betrokkenen gaat vervolgen. “De procureur is zelf ook in Guatemala geweest en vindt dat de zaak moet worden doorgevoerd.” Allaert is in ieder geval tevreden dat het onderzoek na zoveel jaren in een volgende fase is beland. “We zijn heel blij dat er schot in de zaak zit. Dat stemt hoopvol.”

Belangrijke functionarissen

Volgens de VRT wijst het dossier acht betrokkenen aan als mogelijke verdachten. Daaronder zijn enkele belangrijke functionarissen uit die tijd, waaronder de minister van Binnenlandse Zaken en een politiechef. Zij zouden vervolgd kunnen worden voor moord, ontvoering en marteling.

https://www.us12.list-manage.com/subscribe/post?u=d22144bf286104d517b638301&id=b3f10e4ed1

Of – en zo ja welke – betrokkenen ook daadwerkelijk vervolgd kunnen worden, is niet duidelijk, aldus de VRT. Een aantal zou niet meer in leven zijn. Sommigen zitten in het buitenland straffen uit voor onder meer corruptie en moord.

Het is uniek dat de Belgische rechtbank zich bezig houdt met historische mensenrechtenschendingen in Guatemala. Ook op Europese schaal is dit onderzoek bijzonder: België is het eerste land dat onderzoek doet naar het lot van verdwenen missionarissen in Guatemala.

Bronnen: VRT, KRO-NCRV

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.