De premier van Libanon heeft zich de woede van het christelijke volksdeel op de hals gehaald door te stellen dat hun aandeel in de bevolking tot minder dan twintig procent is gedaald. In een land waar de politieke machtsverdeling juist op die verhouding gebaseerd is, kan zo’n uitspraak grote gevolgen hebben.

Door massale emigratie is het aandeel christenen van de Libanese bevolking gedaald tot 19,4 procent, stelde Najib Mikati, de demissionaire premier van Libanon, vorige week dinsdag in een televisie-interview. “Het is betreurenswaardig als die cijfers blijken te kloppen”, zei de interim-premier, die daarbij de economische malaise in Libanon en de explosies in Beiroet van 2020 als oorzaken voor de emigratie aanwees.

Onjuist percentage

Mikati’s opmerkingen viel echter niet in goede aarde bij de Libanese christenen, meldt L’Orient-Le Jour, een Franstalig Libanees dagblad. Naar eigen zeggen baseerde hij zijn uitspraak op een bevolkingsonderzoek dat zou zijn uitgevoerd door de maronitisch-katholieke Kerk in het land, maar het bestuur van de Kerk ontkent een rapport over het aantal christenen in Libanon te hebben gemaakt.

Bovendien klopt er niets van dat percentage, stelt de Maronitische Stichting van Libanon in een persbericht. Verwijzend naar de kieslijsten van de parlementsverkiezingen van mei 2022 zou 34,4 procent van de kiesgerechtigde Libanezen christen zijn. “In plaats van christenen te tellen, zou de premier beter maatregelen nemen om de emigratie van Libanezen uit ons land te stoppen”, aldus de stichting.

Vertegenwoordigd in de regering

De onenigheid tussen Mikati en de Maronitische Stichting lijkt nutteloos gesteggel over cijfers, maar gezien het politieke stelsel en de geschiedenis van Libanon is het aantal christenen in het land wel degelijk een belangrijk gegeven.

Het vijf miljoen inwoners tellende Libanon is het enige land in het Midden-Oosten waar christenen niet alleen een grote bevolkingsgroep zijn, maar waar zij ook prominent vertegenwoordigd zijn in de regering. Volgens de Libanese grondwet moeten de president en de opperbevelhebber van het leger maronitische christenen zijn, terwijl de premier altijd een soennitische moslim is en de parlementsvoorzitter een sjiitische moslim.

Burgeroorlog

Over die verdeling werden voor het eerst afspraken gemaakt in 1932, waarbij het doel was om zo de balans te bewaren in het religieus diverse Libanon. De verhoudingen werden gebaseerd op een volkstelling uit die tijd, toen christenen een meerderheid van de bevolking vormden. De macht in Libanon lag daardoor in de praktijk in christelijke handen.

Deze verdeling was de aanleiding voor de Libanese Burgeroorlog, die tussen 1975 en 1990 werd uitgevochten. De Koude Oorlog zette de verhouding tussen de geloofsgroeperingen op scherp. In de decennia na het oorspronkelijk akkoord veranderde de demografische samenstelling van het land namelijk sterk, mede vanwege een grote Palestijnse instroom.

Het islamitische bevolkingsdeel accepteerde de scheve verdeling niet langer, waardoor een oorlog uitbrak. Met het Vredesakkoord van Taif in 1989 keerde de vrede terug. De 128 parlementszetels werden voortaan gelijk verdeeld tussen christenen en moslims.

Bliksemafleider

In het licht van die historie liggen Mikati’s uitspraken dus gevoelig. De economische situatie in Libanon is extreem pover (tachtig procent van de inwoners leeft onder de armoedegrens) en het land heeft al meer dan een half jaar geen functionele regering (Mikati’s kabinet is al tijden demissionair). Regelmatig vinden er betogingen plaats.

Het is niet ondenkbaar dat de politieke verhoudingen als bliksemafleider voor sociale onrust kunnen gaan dienen. Het laatste waar het land in deze crisistijd echter behoefte aan heeft, is een discussie over het moeizaam gevestigde evenwicht.