Bijna 85% van alle Syriërs leeft onder de armoedegrens. “Ik zie nu dingen die ik zelfs op het dieptepunt van de oorlog niet heb gezien”, zegt de pauselijk nuntius voor Syrië, kardinaal Mario Zenari in een interview met KN.

Nu in Syrië langzaam een einde komt aan het geluid van de bommen die het volk meer dan tien jaar lang hebben achtervolgd, is er in het gekwelde land een andere bom ontploft: “De bom van de armoede.” Dat zegt kardinaal Mario Zenari, sinds 2008 apostolisch nuntius van het land.

Hand ophouden voor Syrië

Zenari was afgelopen week in Rome vanwege zijn werk voor ROACO, de organisatie die steun biedt aan de Oosterse Kerken. “Ik ben een veteraan van de ROACO”, legt de kardinaal uit als we hem ontmoeten in Casa Santa Marta, een dag voor zijn vertrek uit Italië.

“Ze zien me al jaren komen om mijn hand op te houden en hulp te vragen voor de Syriërs. Dit jaar heb ik handen opgehouden, want de situatie is nu echt kritiek.”

Volgens een rapport van de Verenigde Naties leeft 83,4% van alle Syriërs onder de armoedegrens. Dat is bijna een verdrievoudiging ten opzichte van 2010 (toen 28%), het jaar voordat de oorlog in het land uitbrak.

Corruptie en slecht bestuur

“Als ik door de straten van Damascus loop zie ik dingen die ik zelfs in de zwaarste periode van de oorlog niet heb gezien: rijen mensen voor bakkerijen die brood verkopen tegen door de staat gesubsidieerde prijzen, rijen auto’s die stoppen bij benzinestations voor benzine die er niet is…”

Bovenop deze enorme armoede, komen nog de sancties die de economie verder afremmen. Om maar niet te spreken, zegt Zenari, “van de wereldwijde pandemie, de groeiende corruptie, gevallen van slecht bestuur en, sinds een paar jaar, de crisis in Libanon. Die crisis woedt vooral in de financiële sector en dat heeft weer negatieve gevolgen voor de humanitaire projecten die elk bisdom uitvoert”.

Ondanks deze dramatische situatie lijkt er volgens de nuntius echter “een deken van stilte” over Syrië te zijn gevallen. “Er wordt nog maar zelden over Syrië gesproken, maar er is dringende behoefte om over het land te praten. Want als met behulp van de internationale gemeenschap het vredesproces, de wederopbouw en de economische steun niet in gang worden gezet – en het is te hopen dat dit niet het geval is -, dan zal Syrië ten ondergaan.”

Vredesproces deblokkeren

De eerste stap is, zo zegt Zenari, het vredesproces in gang zetten, volgens VN-resolutie 2254. “Het proces zit muurvast, we moeten die deblokkeren. En we moeten af van het syndroom You First, ofwel dat alle partijen wachten tot de ander de eerste stap zet. Iedereen moet tegelijkertijd zijn goede wil tonen.”

De kardinaal gaat verder: “Ik zeg altijd dat het vooral draait om de drie hoofdsteden Washington, Brussel en Damascus. Als iedereen, ook buiten die hoofdsteden, gaat afwachten tot de ander de eerste stap zet, komen we nergens. Er is een interventie nodig van de internationale gemeenschap. Een bredere en constructieve diplomatie die de boel op gang brengt.”

Bemoediging van paus Franciscus

Zenari vertelt dat hij ook met paus Franciscus heeft gesproken over de situatie in Syrië en dat die tegen hem zei: “Doe maar voorstellen en we zullen proberen die uit te voeren.” “De volledige beschikbaarheid van de Heilige Vader heeft me zeer bemoedigd”, zegt de nuntius.

Hij wijst op de dag van gebed en bezinning voor Libanon die vandaag, 1 juli, plaatsvond op verzoek van de paus en met de vertegenwoordigers van alle Kerk in dat land. “Ik volg de gebeurtenissen aandachtig omdat, zoals ik al zei, de crisis in Libanon ook negatieve gevolgen heeft gehad voor Syrië.”

Zenari vervolgt: “Ik hoop dat die bijeenkomst vruchten zal afwerpen voor het hele Midden-Oosten. Eenzelfde ontmoeting voor Syrië lijkt me niet uitgesloten. Het Midden-Oosten heeft helaas een aantal tegenslagen gemeen, en de ontmoeting vandaag zou ‘besmettelijk’ kunnen zijn.”