In de hoop op meer en grotere giften organiseert Actie Kerkbalans een belcampagne waaraan parochies en gemeentes in het najaar kunnen deelnemen. Een particulier bureau wordt ingeschakeld om op basis van aangereikte persoonsgegevens mensen telefonisch te benaderen. Mag dat eigenlijk wel?
Het gaat hier namelijk om ‘bijzondere persoonsgegevens’: gegevens die iets zeggen over iemands geloof. Deze worden in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) extra beschermd en mogen meestal alleen met uitdrukkelijke toestemming van de betrokkenen worden verwerkt.
Daarbij komen in dit geval ook nog telemarketingregels om de hoek kijken. Daarin staat dat mensen niet meer ongevraagd gebeld mogen worden. In plaats van het bel-me-niet-register, geldt sinds 1 juli vorig jaar een zogeheten opt-in-systeem: mensen geven vooraf aan of ze gebeld mogen worden.
Toch is er volgens Anna Kruse, persvoorlichter van Actie Kerkbalans, wel degelijk een wettelijke basis voor deze belcampagne: “Het gebruiken van persoonsgegevens voor het verwerven van kerkbijdragen van parochianen is een gerechtvaardigd belang van de parochie”, zegt ze.
Parochianen hoeven daarom volgens haar geen toestemming te geven voor het gebruik van hun gegevens voor deze campagne. Ook merkt ze op dat parochies en gemeenten zelf kunnen beslissen of ze met de belactie meedoen.
Christal, het Zwolse fondsenwervingsbureau dat de kerkleden gaat benaderen, legt uit dat volgens de wet de toestemming ligt in het feit dat er een geefrelatie is tussen een parochiaan en zijn parochie. Wel merkt commercieel manager Jelmer Slager hierbij op dat alleen mensen die in de afgelopen drie jaar een gift hebben overgemaakt, benaderd mogen worden.
Bovendien, zo zegt hij, kunnen parochies voor het zogeheten opt-outsysteem kiezen: mensen de mogelijkheid bieden om bezwaar te maken en aan te geven dat ze in het vervolg niet meer gebeld willen worden. “Deze mogelijkheid wordt dan ook vervolgens altijd in het gesprek door ons aangeboden.”
Bij navraag bevestigt hoogleraar privacyrecht Gerrit-Jan Zwenne dat Kerken telefoonnummers van kerkleden onder strikte voorwaarden beschikbaar mogen stellen voor “passende telemarketingactiviteiten”: kerkleden moeten de mogelijkheid hebben om bezwaar te maken. “Dat moet zijn gebeurd op het moment dat de Kerk hun telefoonnummer vastlegde én ook in ieder telemarketinggesprek.”
Verder moeten Kerken goede afspraken met Christal maken, zegt hij. Een zogenaamde ‘verwerkersovereenkomst’ regelt dan bijvoorbeeld dat de gegevens in een beveiligde omgeving worden uitgewisseld, dat de fondsenwervers een geheimhoudingsplicht hebben en dat de gegevens niet aan anderen worden verstrekt.
Daarbij is het volgens de hoogleraar belangrijk dat parochies transparant zijn richting hun leden: “Mensen moeten weten waarvoor hun gegevens gebruikt gaan worden.”
Een AVG-reglement of statuten alleen op de parochiewebsite vermelden, volstaat hier volgens hem niet altijd. “De praktijk wijst uit dat dat niet wordt opgemerkt. Het is beter om mensen directer op de hoogte te brengen. Al was het maar om verontwaardigde reacties te voorkomen”
Toch neigt de hoogleraar eigenlijk het meest naar een opt-in-systeem, waarbij parochianen vooraf al toestemming geven. Dat levert meestal minder kandidaten op die gebeld willen worden, maar kan veel gedoe voorkomen, denkt hij.
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM) hebben al verschillende forse boetes uitgedeeld aan organisaties die hun leden onvoldoende op de hoogte brachten van het gebruik van persoonsgegevens, legt hij uit: “Niet transparant zijn en je niet aan de regels houden is een serieus risico.”
Tegelijk, zegt hij, kunnen parochies meer doen dan enkel de regels afvinken: ze zouden zich moeten afvragen hoe ze ervoor kunnen zorgen dat parochianen niet geïrriteerd raken. “We kunnen er allemaal de wetten bij pakken, maar vaak is het een kwestie van je gezonde verstand gebruiken.”
De Autoriteit Persoonsgegevens zegt desgevraagd een toezichthoudend orgaan te zijn en daarom niet op onze vragen in te gaan. Wel geeft een woordvoerder aan dat de AVG een relatief jonge wet is waarbij nog niet alles bekend is.
Woordvoerder Anna Kruse verzekert dat Actie Kerkbalans alles zorgvuldig zal voorbereiden zodat “parochies en gemeenten die hieraan mee willen doen hun belactie AVG-proof kunnen laten uitvoeren”. Ze wijst voor meer informatie naar de AVG-berichten en de nieuwsbrief die op de website van de Nederlandse kerkprovincie staan. Ook geeft ze aan dat er meer informatie volgt voor organisatoren van de belactie van Actie Kerkbalans. Zij kunnen zich abonneren op een nieuwsbrief.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
