Misbruikonderzoek in het aartsbisdom Keulen heeft grote commotie veroorzaakt in Duitsland. Vroegere prelaten als kardinaal Meisner worden van verdoezeling beschuldigd, maar ook de nog zittende aartsbisschoppen Heβe en Woelki liggen onder vuur.
Vandaag werd bekend dat Stefan Heβe – aartsbisschop van Hamburg en voormalig hoofd personeelszaken bij het Keulse aartsbisdom – terugtreedt als geestelijk leidsman van de invloedrijke Duitse lekenorganisatie ZdK.
Zijn positie bleek onhoudbaar na beschuldigingen van verdoezeling van misbruikzaken in de tijd dat hij nog in Keulen werkte. De Frankfurter Allgemeine Zeitung legde eerder deze week de hand op een brief die kardinaal Woelki van Keulen in het voorjaar van 2019 aan Heβe had geschreven.
Woelki beschuldigt Heβe daarin van “onwettig gedrag in meerdere opzichten” in 2010 en 2011. Zo zou de toenmalige personeelschef een misbruikbeschuldiging niet hebben gemeld bij de Congregatie voor de Geloofsleer in Rome, wat ook destijds al verplicht was. Heβe blijft de aantijgingen overigens ontkennen.
De krant Die Zeit intussen citeert uit een ongepubliceerd onderzoeksrapport van een advocatenkantoor uit München, waarin de gerenommeerde oud-kardinalen van Keulen Joseph Höffner en Joachim Meisner onder vuur worden genomen. Beiden zijn reeds overleden.
Höffner had in de jaren 70 een vanwege kindermisbruik veroordeelde priester opnieuw in een pastorale functie benoemd, “in strijd met zijn plicht en met kerkrechtelijke procedures” aldus het rapport. Ook Höffners opvolger Meisner had verzuimd sancties op te leggen. Pas in 2019 werd de betreffende priester – die inmiddels 87 is – door kardinaal Woelki uit zijn priesterlijke functie ontheven.
Kardinaal Rainer Maria Woelki lijkt erop gebrand schoon schip te maken in het aartsbisdom, en ontziet daarbij noch zijn voorgangers, noch zijn oud-collega’s. Noch zichzelf overigens: Woelki liet eerder al weten dat hij niet zou nalaten af te treden als het misbruikonderzoek dat hij zelf heeft ingesteld ook hem in een kwaad daglicht zou stellen.
“Critici stellen dat het aartsbisdom onwelgevallige conclusies niet naar buiten wil brengen, en bepaalde kerkleiders uit de wind wil houden”
Tweet dit!
Dat lijkt niet ondenkbeeldig: de roep om Woelki’s aftreden groeit, niet zozeer om hoe Woelki omging met het misbruik, maar met het misbruikonderzoek zelf. Eind vorige maand kwam het genoemde Münchense advocatenkantoor dat het onderzoek in opdracht van het aartsbisdom uitvoerde onder vuur te liggen. Juristen hekelden de willekeur en onzorgvuldigheid waarmee de firma te werk zou gaan, en stelden dat hun bevindingen geen stand zouden houden voor een rechtbank.
Het aartsbisdom blies de publicatie van het rapport – eerder al uitgesteld omdat er ‘juridische ophelderingen’ nodig waren – daarom af. De firma uit München werd de wacht aangezegd, en de opdracht om het onderzoek voort te zetten werd doorgegeven aan een onafhankelijke Keulse strafrechtexpert. Die moet nu in maart 2021 met een nieuw rapport komen.
Critici spreken schande van die ontwikkeling. Diverse katholieke organisaties vinden dat het aartsbisdom de indruk wekt dat het onwelgevallige conclusies niet naar buiten wil brengen, en bepaalde kerkleiders uit de wind wil houden.
Wat daarbij vooral tegen het zere been is, is het feit dat het aartsbisdom zijn eigen adviescommissie van misbruikslachtoffers niet vooraf geraadpleegd heeft over het besluit om het rapport niet te publiceren.
Later zouden commissieleden naar eigen zeggen onder druk zijn gezet om alsnog met de stap akkoord te gaan.
Twee leden van het adviesorgaan traden daarop terug. Eén van hen, Patrick Bauer, haalde deze week in een interview met de Süddeutsche Zeitung fel uit naar kardinaal Woelki. Die maakt zich volgens hem schuldig aan “hernieuwd misbruik van misbruikslachtoffers”.
“De voortvarende aanpak van het misbruikdossier lijkt als een boemerang bij Woelki terug te keren”
Tweet dit!
Woelki zou de commissie van slachtoffers, in een bijeenkomst waar ook drie advocaten bij aanwezig waren, voor het blok gezet hebben. “Wij mochten slechts tekenen bij het kruisje: goedgekeurd door de adviescommissie”, aldus Bauer.
Zo lijkt de voortvarende aanpak van het misbruikdossier die kardinaal Woelki in het grootste bisdom van Duitsland begonnen is, als een boemerang bij hem terug te keren. Dat organisaties als de ZdK hem hard bekritiseren is nog niet zo’n verrassing. Woelki geldt als een prominent criticus van de verregaande vernieuwingen die deze bewegingen voorstaan binnen de zogeheten ‘Synodale Weg’ van de Duitse Kerk.
Maar het herstellen van het vertrouwen in de Kerk na de misbruikcrisis is ook een van de kernthema’s binnen de Synodale Weg. Op dat vlak leek Woelki nu net het voortouw te nemen. Dus dat ook misbruikslachtoffers hem nu afvallen, is des te pijnlijker. Het is goed denkbaar dat de kardinaal zijn belofte om zo nodig af te treden – mogelijk zelfs al voor de publicatie van het nieuwe rapport in maart – in zal moeten lossen.
> KN Dossier seksueel misbruik: www.kn.nl/misbruik
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
