<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Achtergrond

Kardinaal worden zonder bisschop te zijn? Het kan

Salvatore Cernuzio 30 november 2020
image
Paus Franciscus zet Raniero Cantalamessa op 28 november de rode bonnet op. Foto: CNS Photo - Vatican Media

Een van de opvallendste zaken aan het consistorie van afgelopen zaterdag in de Sint-Pieter was de kardinaalscreatie van pater Raniero Cantalamessa. Hij is de prediker van de pauselijke huishouding en heeft de afgelopen veertig jaar onder drie pausen gediend.

Geknield voor paus Franciscus ontving hij de rode bonnet, gekleed in zijn kapucijner pij. Hij was de enige van de dertien nieuwe kardinalen die niet in het bisschoppelijk paars gekleed ging.

Pater tot aan zijn dood

De 86-jarige Ranieri had vooraf al gezegd dat hij die pij tot aan het einde van zijn levensdagen wil dragen. Daarom had hij de paus gevraagd om dispensatie van de bisschopswijding. Franciscus stemde toe en ging daarmee voorbij aan de norm uit het motu proprio Cum gravissima. In dat document legde paus Johannes XXIII in 1962 vast dat alle leden van het kardinaalscollege eerst bisschop moeten zijn gewijd.

Dienstbaarheid

Maar door bisschop te worden, zou Cantalamessa buiten zijn orde komen te staan. En dat wilde hij niet. “Ik wil pater blijven tot aan mijn dood”, zei de kapucijn, die in Italië een zeer bekende theoloog en academicus is.

“Naast de wens om tot aan mijn dood pater te blijven, heb ik de paus ook gevraagd om mij te dispenseren van het bisschopsambt, omdat die wijding dienstbaarheid vereist. En op mijn leeftijd kan ik geen taken meer op me nemen”, legde pater Cantalamessa uit vanuit zijn verblijf in de buurt van Rome. Daar woont hij al jaren met een aantal zusters clarissen en brengt hij zijn dagen door met studie en gebed.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Zeker niet de eerste

De dispensatie voor Raniero Cantalamessa is overigens geen unicum in de kerkgeschiedenis. Zowel Johannes Paulus II als Benedictus XVI creëerde kardinalen die geen bisschop waren.

De bekendste onder hen is de Franse jezuïet Henri de Lubac, een van de invloedrijkste theologen van de twintigste eeuw. In 1969 bood Paulus VI, die De Lubacs geschriften bewonderde, hem het kardinalaat aan. Maar de Fransman weigerde, omdat hij de bisschopswijding beschouwde als “een schending van het apostolisch ambt”.

Toen Johannes Paulus II hem in 1983 opnieuw het kardinalaat aanbood, accepteerde De Lubac dat alleen op voorwaarde dat hij geen bisschop zou worden.

Hoge leeftijd

Ook de bekende Franse theoloog Yves Congar ontving in 1994 de rode bonnet zonder eerst bisschop te zijn gewijd. Congar droeg als redenen daarvoor zijn penibele gezondheidssituatie en zijn hoge leeftijd aan.
Zijn gezondheid verhinderde hem aanwezig zijn bij de plechtigheid. De Nederlandse kardinaal Jo Willebrands, een vriend van Congar, reisde af om hem de bonnet te overhandigen. De Fransman stierf enkele maanden later.

Benedictus XVI en Franciscus

Ook Benedictus XVI creëerde verschillende mannen kardinaal die geen bisschop waren. Bovendien was Cantalamessa niet de eerste die Franciscus om een dispensatie van de bisschopswijding vroeg. De Albanees Ernest Simoni, die het communisme in zijn land overleefde, weigerde het bisschopsambt vanwege zijn leeftijd. Hij was 88 toen hij in 2016 door Franciscus kardinaal werd gecreëerd. (Vertaling Susanne Kurstjens)

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.