De paus roept herhaaldelijk op tot gebed en vasten voor door oorlog geteisterde landen. Afgelopen zondag nog voor Afghanistan. Sommige mensen vragen zich af of dat zin heeft. Andrea Riccardi, de oprichter van Sant’Egidio, weet zeker van wel: “De protestantse theoloog Karl Barth zei al dat ons gebed Gods wil kan veranderen.”

“Ik roep iedereen op om het gebed te intensiveren en te vasten, en de Heer om barmhartigheid en vergeving te vragen.” Paus Franciscus deed een dergelijke oproep al voor Syrië, voor Zuid-Soedan, voor de Democratische Republiek Congo en voor Libanon. En nu dus ook voor het drama dat gaande is in Afghanistan, het land dat zo geraakt is door aanslagen en door de wanhopige vlucht van duizenden mensen.

Achterhaald?

Tijdens het angelusgebed op 29 augustus vroeg Franciscus alle christen opnieuw in actie te komen, ofwel zich te verzamelen in gebed en in vasten. Het zijn twee dingen die in de ogen van sommigen – ook sommige gelovigen – achterhaald lijken te midden van de grote noden die in deze gebieden heersen. “Maar bidden en vasten zijn zeker geen ouderwetse of spiritualistische dingen”, zegt Andrea Riccardi, oprichter van de Gemeenschap van Sant’Egidio.

“Ik vind zelfs dat er in onze kerken te weinig voor de vrede wordt gebeden. Op zondag hoor je bijna nooit iemand bidden voor Afghanistan of, bijvoorbeeld, voor Mozambique waar 800.000 mensen gevlucht zijn. Wij bidden weinig voor de vrede, maar we zouden iedere dag een rozenkrans in de hand moeten hebben met de namen van alle landen in oorlog om voor hen te bidden.”

Gevoel van onmacht

Het gevaar is namelijk, zegt Riccardi, dat we ons nutteloos voelen bij het zien van die verre oorlogen en die schijnbaar onoplosbare situaties: “Er wordt een gevoel van onmacht gecreeërd, waardoor er ook onverschilligheid ontstaat.”

In deze wereld, zegt hij, “ontvangen wij overal vandaan beelden en nieuws, maar we blijven daar onverschillig onder, omdat we denken dat we daar niets aan kunnen doen. Wat kan ik, eenvoudige man of vrouw, doen voor Afghanistan als de Verenigde Staten niet eens weten wat ze moeten doen?

Maar, zegt Riccardi, “iedereen kan iets doen. Als kleine groepen mensen angst kunnen zaaien, kunnen kleine groepen mensen ook vrede zaaien. En dat kunnen ze doen door middel van het gebed en door te vasten.” Hij noemt die twee dingen “een ‘opstand’ tegen de oorlog”.

Alle religies betrekken

Riccardi: “De protestantse theoloog Karl Barth zei dat ons gebed Gods wil kan veranderen.” Volgens de oprichter van Sant’Egidio betekent dit ook het betrekken van andere religies, die de paus ook altijd uitnodigt zich aan te sluiten bij dit soort initiatieven.

“De vrede is een waarde in alle religies. Vrede is de naam van God in het katholicisme, in de islam, in de oosterse religies, en in het jodendom. Het is de geest van Assisi, de revolutionaire en beslissende gebedsontmoeting die in 1986 door Johannes Paulus II werd geïnitieerd. Samen bidden voor de ander, niet de een tegen de ander.”

Paus zeer bezorgd om Afghanistan

Riccardi werd dinsdag door de paus ontvangen in het Vaticaan. Tijdens die privé-audientië spraken ze ook over Afghanistan. “De paus maakt zich grote zorgen om de situatie in het land en hij volgt die elke dag. Hij blijft echter dromen van het opbouwen van een nieuwe wereld post-corona, waarin sociale solidariteit samengaat met internationale solidariteit.”

Welke samenleving willen we creëren?

Volgens Riccardi laten we onze emoties te veel leiden door de krantenkoppen. “We vergeten dat we op een historisch moment van grote omwenteling leven waarin we een nieuwe wereld kunnen creëren. Nu maken we een drama mee als Afghanistan dat om geestelijke en concrete solidariteit vraagt.”

“Laten we ons afvragen welke samenleving we willen creëren. Samenlevingen van muren en angst of samenlevingen van hoop en gastvrijheid? Die hoop en gastvrijheid worden juist gevoed door het gebed, dat ons in staat stelt om nieuwe ideeën te bedenken voor ons samen leven.”