<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Nieuws

‘Amazone-exhortatie’ geeft geen antwoord op kwestie van priesterwijding voor gehuwde diakens

Marta Petrosillo 12 februari 2020
image
In zijn apostolische exhortatie Querida Amazonia nodigt de paus uit om de blik te verbreden en een “specifiek en moedig” antwoord te geven op de problemen in het Amazonegebied. CNS Photo - Barbara J. Fraser

In zijn vandaag verschenen exhortatie spreekt paus Franciscus zich niet onomstotelijk uit over de priesterwijding voor gehuwde diakens. Hij vraagt wel om met een brede blik te zoeken naar een “specifiek en moedig” antwoord op de problemen in het Amazonegebied.

Het is een oprechte tekst, een boodschap van liefde. Maar de post-synodale apostolische exhortatie Querida Amazonia (‘Geliefde Amazone’), die vandaag is gepresenteerd, is wellicht een teleurstelling voor degenen die dachten dat de paus zich onomstotelijk zou uitspreken over viri probati.

Met een bredere blik kijken

In plaats daarvan nodigt paus Franciscus uit om met een bredere blik te kijken naar de problemen van het Amazonegebied.

“Ik zal hier niet uitweiden over alle kwesties die al uitgebreid aan bod kwamen in het slotdocument. Ik wil dat noch vervangen, noch herhalen”, benadrukt de paus in het tweede van de in totaal 111 punten van zijn exhortatie.

Hij maakt wel duidelijk dat hij dat “document officieel wil presenteren” en moedigt aan het slotdocument “integraal te lezen”.

‘Pracht, drama en mysterie’

Het slotdocument wordt dan ook niet genoemd in de liefst 145 voetnoten. Daarin wordt wel heel vaak verwezen naar de encycliek Laudato Sì en naar andere documenten van het leergezag. Ook wordt er regelmatig verwezen naar gedichten die de paus helpen om de moeilijke situatie van de Amazone te beschrijven.

Het gebied, schrijft hij, “dat zich met al zijn pracht, drama en mysterie aan de wereld toont”. En een regio waar we ons allemaal om zouden moeten bekommeren, want “het evenwicht van de planeet hangt ook af van de gezondheid van de Amazone”.

De exhortatie telt vier hoofdstukken en in totaal 27 pagina’s. Elk van de hoofdstukken is gewijd aan een specifieke “droom”.

‘Sociale droom’

De “sociale droom” van het eerste hoofdstuk hekelt “de ecologische vernietiging van de Amazone.” De paus klaagt hier ook de corruptie aan die de staat en zijn instellingen vergiftigt. Maar Franciscus is niet bang om te erkennen dat ook de Kerk hierin fouten heeft gemaakt:

“We mogen niet ontkennen dat leden van de Kerk deel hebben uitgemaakt van dit web van corruptie, soms tot op het punt dat zij beloofden te zullen zwijgen in ruil voor financiële ondersteuning van de werken van de Kerk.”

‘Culturele droom’

De droom van het tweede hoofdstuk is een “culturele droom”. De paus legt hier uit dat het “steunen van de Amazone” niet betekent dat het gebied “cultureel gekolonialiseerd” wordt.

Een ontmoeting is wel nodig, schrijft hij, net als het “verzamelen” van levenservaringen van de volkeren in de Amazone. Die kunnen ook onze culturen “goed doen”.

‘Ecologische droom’

De derde droom is een “ecologische droom”. In dit hoofdstuk roept de paus op om de zorg voor het milieu niet los te maken van de zorg voor de mensen.

Franciscus citeert hier uit gedichten van de Chileense dichter Pablo Neruda en andere lokale dichters om “de schreeuw van de Amazone” te laten horen.

‘Kerkelijke droom’

Het meest interessante hoofdstuk is het laatste, gewijd aan de “kerkelijke droom”. Franciscus legt hier geen veranderingen op.

Wel nodigt hij uit om de blik te verbreden en een “specifiek en moedig” antwoord te geven op de problemen in het Amazonegebied, die “ons niet onverschillig” kunnen laten.

“De betrokkenheid van vrouwen in de Kerk wordt volgens de paus niet alleen vergroot 'door ze toegang te verlenen tot het gewijde ambt'”

De paus benadrukt in dit hoofdstuk ook het belang van inculturatie van het geloof. Om het Evangelie echt te laten landen in het gebied en heiligheid te bevorderen, kan worden nagedacht over een “heroverweging van de kerkelijke organisatie en het kerkelijk dienstwerk”.

Die moet erop gericht zijn om “een Kerk met het gelaat van de Amazone te ontwikkelen” door middel van de verkondiging die “onmisbaar is in de Amazone”.

‘Amazone-ritus’?

De paus machtigt zelfs een “op een bepaalde manier mogelijke erkenning van een inheems symbool zonder dat noodzakelijkwijs te kwalificeren als afgoderij”. De mogelijke invoering van een “Amazone-ritus” blijft in de exhortatie echter beperkt tot voetnoot 120, waarin wordt vermeld dat het als voorstel naar voren kwam tijdens de synode.

Priesterwijding voor gehuwde diakens?

Zouden we dan getrouwde permanent diakens met een vruchtbaar diaconaat en een stabiel huwelijk tot priester moeten wijden? De paus laat zich er niet duidelijk over uit.

In voetnoot 136 citeert hij wel uit canon 517, paragraaf 2, van het kerkelijk wetboek. Daarin staat dat het mogelijk is dat een “bisschop wegens een tekort aan priesters” de uitoefening “van de pastorale zorg over een parochie” kan toevertrouwen “aan een diaken of een andere persoon die niet getekend is met het priesterlijk merkteken”.

‘Ontmoeting met het Woord bevorderen’

Franciscus verbreedt veeleer het thema door te onderstrepen dat het hier niet slechts gaat om het “bevorderen van een grotere aanwezigheid van gewijde dienaren”. Dat zou te “beperkt” zijn als er niet ook wordt ingezet op “nieuw leven in de gemeenschap”.

Het is hoe dan ook nodig om “de ontmoeting met het Woord te bevorderen en de ontwikkeling van de heiligheid door middel van verschillende diensten door leken”, benadrukt de paus.

‘Doorslaggevende rol van de leken’

Hij hoopt echter wel op nieuwe roepingen, maar wijst de bisschoppen er ook op dat in de missiegebieden in de regio de Kerk slechts door “een doorslaggevende rol van de leken” een antwoord kan geven op “de uitdagingen van de Amazone”.

Over de rol van vrouwen

Wat betreft de rol van de vrouwen, roept de paus op om niet te denken dat de Kerk hun betrokkenheid alleen kan vergroten “door ze toegang te verlenen tot het gewijde ambt”.

Als we “ons zouden richten op het klerikaliseren van de vrouwen, zouden we afbreuk doen aan de grote waarde van wat zij al hebben gegeven en zouden we op subtiele wijze afbreuk doen aan hun onmisbare bijdrage”.

Gebed tot Maria

Franciscus sluit zijn exhortatie af met een gebed tot Maria. Hij vraagt haar de armen van de Amazone te beschermen “want hun huis wordt vernietigd door armzalige belangen”. (Vert. SK)

De Engelse vertaling van Querida Amazonia is hier te lezen.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.