De recente aankondiging van het Amerikaanse ministerie van Justitie, dat het de uitvoering van de doodstraf door de federale overheid na 16 jaar gaat hervatten, wordt door katholieke kerkleiders en mensenrechtenactivisten in de VS fel bekritiseerd.

“Het Amerikaanse systeem van de doodstraf kent tragische gebreken. Het hervatten van federale executies – zeker door een regering die zichzelf ‘pro-life’ noemt – is absoluut verkeerd en onethisch”, aldus Krisanne Vaillancourt Murphy, directeur van het Catholic Mobilizing Network, een organisatie die zich inzet voor het afschaffen van de doodstraf.

‘Handhaven van de rechtsstaat’

Nog voor het einde van het jaar wil de Amerikaanse overheid vijf terdoodveroordeelden executeren. In een verklaring op 25 juli zei de Amerikaanse minister van Justitie William Barr: “Het ministerie van Justitie handhaaft de rechtsstaat, en we zijn het de slachtoffers en hun nabestaanden verschuldigd dat we de straffen uitvoeren die ons rechtssysteem aan de daders heeft opgelegd.”

De laatste keer dat er een federale executie plaatsvond was in 2003. In 2014 gelastte president Obama een onderzoek naar de methoden van de doodstraf, na een aantal mislukte executies met de dodelijke injectie. Volgens Barr is dat onderzoek inmiddels afgerond en kunnen de executies gewoon doorgaan.

Aanslagplegers Boston en Charleston

Momenteel zitten er in de VS 62 gevangenen – 61 mannen en één vrouw – in de dodencel.

Tot de veroordeelden die het ministerie voor het einde van het jaar wil executeren, behoren onder meer de islamitische terrorist Dzhokhar Tsarnaev, die een bomaanslag pleegde bij de Boston Marathon in 2013, en rechtsextremist Dylann Roof, die in 2015 een bloedbad aanrichtte in een zwarte kerk in Charleston.

Katholieke reacties

In een reactie namens de Amerikaanse bisschoppenconferentie, wees bisschop Frank J. Dewane van Venice, Florida erop, dat paus Franciscus in 2015 heeft opgeroepen tot een wereldwijde afschaffing van de doodstraf.

Zuster Helen Prejean, prominent pleitbezorger van afschaffing van de doodstraf, uitte direct haar teleurstelling op Twitter. “Het ministerie van Justitie zet een stap terug, terwijl de rest van ons land vooruit gaat.”

As I’m about to board a plane to Alaska to join the celebrations of 62 years without the death penalty in that state, I hear that the federal government plans to restart executions later this year after a 16-year hiatus. The DOJ regresses as the rest of our country evolves.

— Sister Helen Prejean (@helenprejean) July 25, 2019

Later tweette ze een uitgebreidere verklaring, waarin ze onder meer stelt:

“We weten dat de doodstraf een uiterst gebrekkige maatregel is, met een vreselijke geschiedenis van racisme in zijn uitvoering en een even vreselijke geschiedenis van fouten, die hebben geleid tot vele onschuldigen in de dodencel. We weten ook dat de maatregel niet tot de beloofde heling leidt bij nabestaanden van de slachtoffers.”

Menselijke waardigheid

Ook andere kerkleiders reageerden op Twitter. Kardinaal Blase Cupich van Chicago schreef dat de aankondiging van Barr “ernstig schadelijk is voor het algemeen belang, omdat het de door God geschonken waardigheid van alle mensen uitwist, zelfs van degenen die vreselijke misdaden hebben begaan”.

Today, Attorney General William Barr announced that he was reversing a moratorium on the federal death penalty. This decision is gravely injurious to the common good, as it effaces the God-given dignity of all human beings, even those who have committed terrible crimes.

— Cardinal Cupich (@CardinalBCupich) July 25, 2019

Ook wees Cupich erop dat paus Franciscus vorig jaar een revisie van de catechismus heeft afgekondigd waarin staat dat de doodstraf ontoelaatbaar is, omdat het een “aanval is op de onschendbaarheid en waardigheid van de persoon”.