De Hagia Sophia in Istanboel wordt vandaag weer in gebruik genomen als moskee. Volgens de Franse politiek denker Olivier Roy voert de Turkse president Erdogan met dat besluit een achterhoedegevecht.
In Katholiek Nieuwsblad van deze week verwijst Roy naar een recente demonstratie waarin geëist werd dat de voormalige basiliek weer een moskee wordt.
“Het ging om nauwelijks vijfhonderd mensen. Istanboel telt vijftien miljoen inwoners; vijfhonderd demonstranten is lachwekkend.”
Volgens Roy toont het vooral aan dat Erdogan zijn steun in de Turkse steden heeft verloren, ook in de stad waarvan hij zelf ooit burgemeester was. “Zijn AK-partij heeft de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen in Istanboel smadelijk verloren.”
Met zijn besluit neemt Erdogan een fors risico, denkt Roy: het zou hem in conflict kunnen brengen met Rusland, dat tot nu toe meestal wegkijkt bij Turkse acties “in Noord-Syrië, Libië of Iraaks-Koerdistan”.
“Deze aanval op een van de voornaamste heiligdommen van de Orthodoxie raakt Vladimir Poetin in het hart: hij presenteert zichzelf immers al jaren als de hoeder bij uitstek van die Orthodoxie. Ik ben er niet zeker van dat hier het laatste woord over gezegd is.”
Het interview met Roy vond plaats naar aanleiding van de Nederlandse vertaling van zijn essay Is Europa nog christelijk?. Volgens Roy is het antwoord op die vraag een onomwonden “Nee”.
Ooit was de Europese cultuur “fundamenteel christelijk”, maar inmiddels is de westerse samenleving “niet profaan, maar heidens. De idee dat Europa nog christelijk zou zijn, is een nostalgische gedachte en wordt voortdurend achterhaalt door de werkelijkheid”.
Dat christelijke waarden als solidariteit, gezinstrouw en gemeenschapszin niet langer cultureel dominant zijn, maakt volgens Roy de overlevingskansen voor christendemocratische politieke partijen erg klein.
Van de veelal rechts-populistische partijen die zich tegenwoordig op het christendom beroepen, heeft hij geen hoge pet op.
“Als zij over het christendom wauwelen, is het alleen om een tegenstelling op te poken met de islam. Terwijl de echte breuklijn intussen die tussen het libertaire hedonisme enerzijds en een leven gedragen door waarden anderzijds is.”
Lees het hele interview met Olivier Roy in Katholiek Nieuwsblad van deze week.
