<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Foto: Bisdom Roermond
Corona

Geen Missen na 17.00 uur? ‘Gelukkig zijn de meeste parochianen heel flexibel’

Francesco Paloni 14 december 2021

Opnieuw moeten parochies zich aanpassen, nadat de Nederlandse bisschoppen op 1 december nieuwe coronamaatregelen aankondigden. In de Nicolaasbasiliek in IJsselstein heeft de geloofsgemeenschap zich in rap tempo geschikt naar de nieuwe situatie. “Er is begrip, maar de teleurstelling overheerst.”

“Ik ben al veel te blij dat onze pastoor de viering op de zaterdag naar 16.00 uur heeft verschoven.” Ans van Jaarsveld (76) rijdt net weg op haar scootmobiel, terwijl het koor in de kerk het slotlied inzet van de zondagse Mis. Van Jaarsveld, trouwe kerkganger van de Nicolaasbasiliek in IJsselstein, heeft begrip voor de beslissing van de Nederlandse bisschoppen, waarmee alle vieringen na 17.00 uur zijn geschrapt, inclusief de Mis op Kerstavond.

“Ik vind het kinderachting om over een tijdstip te discussiëren. Mij hoor je niet zeuren, we hebben het toch niet voor het zeggen. We kunnen alleen maar bidden, bidden en nog eens bidden.”

image
Trouwe kerkganger Ans van Jaarsveld heeft begrip voor de beslissing van de Nederlandse bisschoppen: “Ik ben al veel te blij dat onze pastoor de viering op de zaterdag naar 16.00 uur heeft verschoven”

Incasseringsvermogen

Dat er in deze tijden veel gebeden moet worden, daar is pastoor Harry van der Vegt (64) het volmondig mee eens. Hij is net als veel andere priesters in het land onder de indruk van het incasseringsvermogen en de flexibiliteit van vele gelovigen, die zich opnieuw aan moeten passen aan een nieuwe situatie. Maar de herder van de Drie-eenheidparochie, waar ook de Nicolaasbasiliek onder valt, is niet gelukkig met het besluit van de kerkprovincie.

Van der Vegt snapt dat een overheid in moet grijpen om haar burgers te beschermen. Dat voorzichtigheid in parochies is geboden, spreekt ook voor zich, erkent hij. Maar kerken moeten volgens hem een andere, wezenlijke zaak niet uit het oog verliezen.

“Dat wij als Kerk primair verantwoordelijk zijn voor het eeuwig zielenheil van de gelovigen, mis ik in het verhaal van de bisschoppen”, zegt hij. Een Kerk die te gemakkelijk bezwijkt onder de druk van de overheid, die kerken dringend heeft verzocht om zich aan de avondlockdown te houden, dreigt zichzelf volgens hem te gemakkelijk te “verkopen” aan de staat. “Het heil van de mensen gaat voor. Voor mij staat dit als een paal boven water.”

Creatief zijn

Ondanks zijn bedenkingen heeft Van der Vegt zich gevoegd naar de nieuwe regels voor kerken. De Mis op zaterdagmiddag is vervroegd, en voor de Nachtmis van Kerstmis heeft hij een andere oplossing gevonden. Zo is er zijn parochie op Kerstavond om 15.30 uur een viering. En op 25 december moeten gelovigen vroeg hun bed uit om Kerstmis te vieren, want de Mis begint dan om 6.00 uur in de morgen, geheel volgens een oude kerkelijke traditie.

“De huidige situatie triggert ons om creatief te zijn. Ik moet er zijn voor de mensen en het aanbod van de Kerk overeind houden. Het kindje Jezus wacht ook niet tot corona voorbij is om geboren te worden.”

image
Pastoor Harry van der Vegt is niet gelukkig met het besluit van de kerkprovincie, waarmee alle vieringen na 17:00 uur komen te vervallen: "Het heil van de mensen gaat voor. Voor mij staat dit als een paal boven water."

‘Het kan niet anders’

Hoe verschillend gelovigen in de binnenkerkelijke discussie over maatregelen staan, blijkt uit de reactie van andere kerkgangers, die na Ans van Jaarsveld de basiliek uitlopen na de viering.

“Onnodig”, vindt de uit Santo Domingo afkomstige Angela Mercedes (56). Kerken kunnen wat haar betreft gewoon doorgaan met vieren, door de maatregelen in acht te nemen en voorzichtig te zijn. “We moeten met deze ziekte leren leven”, zegt de vrouw, die inmiddels drie jaar in Nederland woont. Dat er op Kerstavond geen viering zal plaatsvinden, noemt ze triest. “Kerstmis is een belangrijk feest, ik ben altijd naar de Nachtmis geweest, jammer!”

In tegenstelling tot Mercedes, vindt Tan de Gelder (84) het volkomen logisch dat kerken zich aanpassen aan de avondlockdown. Kerstmis is dit jaar anders dan anders, zegt De Gelder, maar de Kerk heeft het toch wel goed geregeld.

Ook Ria van Delft (65) schaart zich achter de beslissingen die genomen worden, zowel die van de overheid als die van de bisschoppen. “Het kan niet anders”, zegt ze berustend, terwijl ze haar reactie geeft op het plein voor de kerk. “Het is erg jammer dat de Mis op Kerstavond niet doorgaat. Het is even schuiven, maar er zijn wél vieringen. Dat was bij de vorige lockdown niet zo. Toen moesten we het heel lang zonder pastorale vieringen doen.”

image
Kerkgangers lopen na de zondagse Mis de Nicolaasbasiliek van Ijsselstein uit

Impact coronacrisis

Juist dat gebrek aan vieringen, dat nu voor een deel wordt opgelost door ze op een ander tijdstippen te houden, heeft voor de parochie van Van der Vegt grote gevolgen gehad. Uit onderzoek van deze krant eerder dit jaar, bleek dat de coronacrisis op allerlei vlakken een grote impact had op de Nederlandse parochies. Dat uitte zich onder meer in een versnelde ontkerkelijking en daling van het aantal doopsels, huwelijken, communies en uitvaarten.

Daarnaast bleek uit een rondgang in september 2020 – zes maanden na de eerste lockdown – dat het aantal kerkgangers als gevolg van de coronacrisis met naar schatting een kwart was afgenomen. Van der Vegt herkent het beeld, dat in zijn parochie zelf erger lijkt te zijn. Maar liefst de helft van zijn kerkgangers heeft sinds het uitbreken van de pandemie de weg naar de kerk niet meer teruggevonden.

“Er zijn gewoon mensen verdwenen”, zegt de priester. “Trouwe kerkgangers die overlijden, waar je niets meer van hoort. Er zijn mensen bij die ’s avonds overlijden en ’s ochtends om 8.30 uur al gecremeerd zijn. Geen uitvaart, niets.” De bediening is vaak het laatste contact geworden met de Kerk, constateert hij. Parochianen verdwijnen geruisloos. Het trekt wel aan, aldus Van der Vegt, maar hij mist een aantal bekende gezichten. “Die plekken worden niet opgevuld.”

“Er zijn gewoon mensen verdwenen. Trouwe kerkgangers die overlijden, waar je niets meer van hoort”

Teleurstelling

Diezelfde vrees had ook vrijwilligster Annemarie de Boer, toen deze krant haar in maart ondervroeg over de impact van de pandemie in de Nicolaasbasiliek. Nu, negen maanden later, vindt zij het jammer dat de traditionele viering op Kerstavond voor de tweede keer niet door kan gaan. Hoewel ze begrip heeft voor het schrappen van die drukbezochte viering, overheerst de teleurstelling. Desondanks is ze blij dat de viering naar de vroege ochtend is verschoven. “Je hebt pessimisten die zeggen: ‘Wie komt er nou om 6.00 uur?’ Maar we zien het wel. Ik zet mijn wekkertje in ieder geval wél.”

De Boer, die voornamelijk bijspringt in de administratie en af en toe werkzaam is op het parochiesecretariaat, merkt dat het een opgave is om bepaalde activiteiten op andere tijdstippen te houden. Kort voordat het bericht van de bisschoppen kwam, had ze nog een brief verstuurd om koppels die willen trouwen uit te nodigen voor een aantal voorbereidingsavonden. Die vinden nu moeilijk doorgang, merkt zij, omdat mensen overdag werken en alleen in de avond tijd hebben. “We gaan kijken hoe we het anders op kunnen lossen”, zegt ze, doelend op de veranderde situatie. “Gelukkig gaan de meeste parochianen er heel flexibel mee om.”

En dat blijkt nogmaals uit de woorden van Ans van Jaarsveld, die graag staand met haar wandelstok in de hand wil poseren voor de foto. “Ik geloof meer in de Schepper dan in de politiek en al die verhalen”, zegt zij. “Ze doen hun best en ik zou het nooit na kunnen doen. Ik waardeer het, maar ik zet mijn gedachtes toch heel vaak uit. Dan bid ik gewoon.”

https://www.kn.nl/donaties/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.