In een radiodocumentaire die aanstaande zondag uitgezonden wordt duikt Julie Blussé in de wereld van de middeleeuwse reliekendevotie. De aflevering van de VPRO-serie ‘Tijdgeest’ vertelt onder meer het verhaal van de spectaculaire roof van de botten van de heilige Nicolaas van Myra in 1087.
Was die roof ingegeven door politiek-religieuze redenen, of was het puur geldbejag? Een beetje van beide, zo zegt mediëvist Sanne Frequin in de documentaire. Men wilde de overblijfselen redden uit de handen van de islamitische machthebbers van die tijd, maar “een reliek leverde ook harde cash op”, aldus Frequin. Voor steden als Bari (Sint Nicolaas) en Venetië (Sint Marcus) was het tentoonstellen van relieken een soort van citymarketing avant la lettre.
In onze streken kwam de reliekendevotie in zwaar weer door de Reformatie. De documentaire vertelt het opmerkelijke verhaal van de schedel van Sint-Justus in Zutphen. Ten tijde van de beeldenstorm werd het klooster waar de schedel bewaard werd in brand gestoken. Enkele gelovigen wisten het reliek in veiligheid te brengen door het naar Antwerpen te verplaatsen, waar het nog steeds bewaard wordt in de Sint-Carolus-Borromeuskerk.
Volgens plaatselijk pastoor Hendrik Hoet staat het daar te verstoffen in een kastje. “Ik heb het nooit van dichtbij bekeken”, geeft hij toe. Veel belangstelling is er sowieso niet voor, meent hij, daarvoor zijn de Lage Landen te sterk ‘geprotestantiseerd’. De Antwerpse priester doet zelfs een opmerkelijk aanbod aan Zutphen: “Als ze hem terug willen, mogen ze hem hebben.”
De katholieke parochie in Zutphen liet echter weten geen belangstelling te hebben. Anders dan gemeentelijk archeoloog Michel Groothedde, die vindt dat het reliek wel terug moet keren naar Zutphen. Met een knipoog zinspeelt de archeoloog zelfs op een nieuwe reliekenroof naar middeleeuws voorbeeld. Maar: “Dat blijft vooralsnog fantasie.”
De documentaire van Julie Blussé, getiteld ‘De heiligman in de zak’, wordt komende zondag rond 11.20 uur uitgezonden in het VPRO-programma OVT op NPO Radio 1. Online is de uitzending nu al te beluisteren.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
