<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Nieuws

Emeritus-paus over Johannes Paulus II: ‘Onder de indruk van zijn nederigheid’

Junno Arocho Esteves - CNS 15 mei 2020
image
Paus Johannes Paulus II tijdens een bezoek aan Ierland in 1979. Door middel van zijn buitenlandse reizen en encyclieken probeerde de Poolse paus de leer van de Kerk “op een menselijke manier” te presenteren, schrijft zijn opvolger Benedictus XVI in een brief. Foto: CNS

“In een tijd waarin de Kerk lijdt onder de onderdrukking van het kwaad, is hij voor ons een teken van hoop en vertrouwen.” Dat schrijft emeritus-paus Benedictus VXI in een brief over zijn voorganger.

In de brief benadrukt de emeritus-paus dat zijn voorganger zijn leven lang probeerde de boodschap over te brengen dat “Gods barmhartigheid bedoeld is voor iedereen”. Precies daarin ziet Benedictus II de continuïteit tussen zijn voorganger en zijn opvolger paus Franciscus.

“Johannes Paulus is niet de morele scherpslijper” waar sommige mensen hem voor hielden, schrijft Benedictus XVI. Juist door de goddelijke barmhartigheid centraal te stellen, “geeft hij ons de kans om de morele eisen aan de mens te aanvaarden, zelfs als we daar nooit helemaal aan kunnen voldoen”.

Honderdste geboortedag

Benedictus XVI schreef de brief aan de Poolse kardinaal Dziwisz, de voormalig aartsbisschop van Krakay en jarenlang de secretaris van St.-Johannes Paulus II. De brief werd vrijdag vrijgegeven door de Poolse bisschoppenconferentie vanwege de naderende viering van de honderdste geboortedag van de heiligverklaarde paus op 18 mei.

In de in het Duits geschreven brief herinnert de emeritus-paus aan de jongere jaren van zijn voorganger en aan de moeilijkheden waarin Polen verkeerde tijdens de Eerste en, vooral, de Tweede Wereldoorlog.

De jonge Karol Wojtyla, schrijft Benedictus XVI, “bestudeerde de theologie niet alleen in de boeken, maar ook door zijn ervaring van de moeilijke situatie warin hij en zijn land zich bevonden. Dat is kenmerkend voor zijn hele leven en werk”.

Dramatische situatie van de Kerk

Toen hij 1978 tot paus werd verkozen, stond Johannes Paulus II aan het hoofd van een Kerk “in een dramatische situatie”, aldus de emeritus-paus. Als gevolg van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) was er een “gevoel ontstaan dat niets meer zeker was”.

“Destijds vergeleken sociologen de situatie van de Kerk met die van de Sovjet-Unie onder Gorbatsjov, toen de krachtige structuur van de Sovjetstaat bezweek onder het hervormingsproces.”

Nieuw enthousiasme voor Christus en zijn Kerk

Desondanks wist Johannes Paulus II vanaf het begin van zijn pontificaat een “nieuw enthousiasme aan te wakkeren voor Christus en zijn Kerk”, vooral door zijn oproep tijdens zijn eerste Mis als paus: “Wees niet bang! Zet de deuren wijd open voor Christus!”.

“Die oproep en die toon zouden zijn hele pontificaat kenmerken en maakten hem tot een bevrijdende hersteller van de Kerk”, schrijft Benedictus XVI.

Geïnspireerd door Zuster Faustina

Door middel van zijn buitenlandse reizen en encyclieken probeerde de Poolse paus de leer van de Kerk “op een menselijke manier” te presenteren in het licht van de goddelijke barmhartigheid, geïnspireerd door de heilige Faustina Kowalska.

“Het is waar dat Gods kracht en goedheid voor ons allemaal zichtbaar werden in Johannes Paulus II”
- Emeritus-paus Benedictus XVI

Benedictus XVI herinnert er ook aan hoezeer zijn voorganger de wens van de heilige wilde inwilligen om de Tweede Zondag van Pasen aan te wijzen als Hoogfeest van de Goddelijke Barmhartigheid.

De emeritus-paus die van 1981 tot 2005 onder Johannes Paulus II diende als de prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer, voegt toe dat hij “onder de indruk was van de nederigheid van deze grote paus” toen die Congregatie niet in wilde gaan op dat verzoek, omdat men bang was dat het Hoogfeest het einde van het paasoctaaf zou overschaduwen.

Niet gemakkelijk te aanvaarden

“Het was absoluut niet gemakkelijk voor de Heilige Vader om ons antwoord te accepteren, maar hij deed dat met grote nederigheid en hij aanvaardde ons negatieve antwoord ook de tweede keer. Uiteindelijk formuleerde hij een voorstel waardoor de Tweede Zondag van Pasen in zijn historische vorm bleef bestaan, maar waar de goddelijke barmhartigheid aan werd toegevoegd.”

Het Hoogfeest van de Goddelijke Barmhartigheid werd door Johannes Paulus II ingesteld bij de heiligverklaring van zuster Faustina in het jaar 2000.

Verwijzend naar het feit dat zijn voorganger stierf aan de vooravond van dat Hoogfeest, schrijft Benedictus XVI dat “het licht van Gods barmhartigheid” een steun voor de Poolse paus was in zijn laatste uren.

De Grote?

De emeritus-paus gaat in zijn brief ook in voor verzoeken om zijn voorganger voortaan ‘St.-Johannes Paulus de Grote’ te noemen. Net als paus Leo De Grote en paus Gregorius de Grote.

Hoewel de titel ‘De Grote’ in de gevallen van Leo I en Gregorius I een politieke connotatie had, was dat ook omdat “iets van het mysterie van God zelf zichtbaar werd door hun politieke succes”.

Ondanks militaire of politieke macht bijvoorbeeld, legt hij uit, wist “Leo de Grote Attila de Hun ervaren te overtuigen om Rome te sparen”. Daarmee bewees hij dat “in het gevecht tussen geest en macht, de geest sterker bleek te zijn”.

Teken van hoop en vertrouwen

Benedictus XVI beaamt dat het verhaal van Leo de Grote “onmiskenbare” gelijkenissen vertoond met de invloed van Johannes Paulus II op de val van de Sovjet-Unie. Het is “onmiskenbaar dat het geloof van de paus een essentieel element” in die val.

Maar concludeert de emeritus-paus: “Laten we de vraag openlaten of de benaming ‘De Grote’ zal prevaleren. Het is waar dat Gods kracht en goedheid voor ons allemaal zichtbaar werden in Johannes Paulus II. In een tijd waarin de Kerk lijdt onder de onderdrukking van het kwaad, is hij voor ons een teken van hoop en vertrouwen.”

Ter ere van de honderdste geboortedag van Karol Wojtyła heeft Katholiek Nieuwsblad een speciaal themanummer uitgebracht, boordevol artikelen over het leven en de inspiratie van deze heilige paus. Het speciale themanummer is te bestellen via de webshop.

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.