In de Libanese hoofdstad Beiroet wordt vandaag gevierd dat een zaligverklaringsproces van start gaat voor de Nederlandse jezuïet Nicolaas Kluiters.
Vandaag wordt in de Sint-Jozefskerk van de jezuïeten in de Libanese hoofdstad Beiroet het startschot gegeven van de zaligverklaringsprocedure van de missionaris-martelaar Nicolaas Kluiters. Hij werd in mei 1940 geboren in Delft en in maart 1985 vermoord in de Bekaavallei.
De Latijnse bisschop van Beiroet, mgr. César Essayan, is hoofdcelebrant van de Mis maar ongetwijfeld zullen talloze jezuïeten met hem concelebreren. Ook Nederlanders: pater Thom Sicking is vicepostulator in de zaligverklaringsprocedure.
Die Nederlandse aanwezigheid in Libanon is niet toevallig. Zoals de Nederlandse jezuïeten in de zestiger jaren minder welkom waren in het onafhankelijke Indonesië, was er ook een anti-Frans ressentiment in voormalige Franse mandaatgebieden die onafhankelijk waren geworden, zoals Libanon en Syrië.
De Nederlanders trokken naar die gebieden. Het aantal Nederlandse jezuïeten die missionaris werden in Libanon, is niet op één hand te tellen; de bekendste ervan werd later generale overste van de jezuïeten: Peter-Hans Kolvenbach.
Dat de postulant Nicolaas Kluiters in 1966 naar Libanon werd gezonden, was dus niet meteen merkwaardig. Wel merkwaardiger was dat Kluiters überhaupt tot de jezuïetenorde was toegelaten. Want de jongeman had zijn middelbare studies niet aan het Stanislascollege van de jezuïeten in zijn geboortestad gelopen; hij was een Mulo-leerling.
Het was niet alleen dat gebrek aan vooropleiding dat de Sociëteit van Jezus deed twijfelen. Nico Kluiters was bovendien een artiest. Hij had zich vooral in de schilder- en tekenkunst bekwaamd, onder meer aan academies in Den Haag en Breda. In die laatste stad was hij intussen zelf actief als tekenleerkracht aan verschillende scholen. Wat kwam een schildersziel in ‘s hemelsnaam bij de jezuïeten zoeken?
Maar Kluiters was altijd een zoekend gelovige gebleven. Hij zocht op vele plekken waar hij met zijn religieuze gevoelens het beste terechtkon: bij de benedictijnen in Oosterhout, bij de oecumenische Nikola-communauteit in het centrum van Utrecht, of bij de voddenrapers van Abbé Pierre in verschillende Franse steden.
Zo’n concreet religieus engagement sprak hem het meeste aan. Het was dan ook een verrassing toen hij vroeg om jezuïet te mogen worden. “Misschien was het wel gewoon uit nieuwsgierigheid”, schreef confrater Michel Halbecq naderhand.
Kluiters overtuigde de orde echter met zijn ijver: hij deed zijn noviciaat in Mariëndaal en leerde er alsnog Latijn en Grieks.
Eenmaal missionaris in Libanon bleef Kluiters niet in Tanaïl, het prachtige klooster van de orde op vijfentwintig kilometer ten oosten van Beiroet, hoewel hij wel altijd statutair lid van die communauteit bleef.
Hij werd missionaris in het noorden van de Bekaa, die dorre vlakte die zich uitstrekt tussen het Libanongebergte en de anti-Libanon. Daar is de meerderheid van de bevolking sjiitisch moslim, maar her en der liggen ook dorpjes van maronitische en Grieks-katholieke christenen. Het waren ruwe herders, die in weinig comfortabele omstandigheden leefden en met hun kuddes lange tijd in het onherbergzame hooggebergte verbleven.
Nico Kluiters was een opvallend creatief en ondernemend man. Zo bracht hij gemeenschappen die elkaar niet konden luchten of zien bijeen. Ook in het dorpje Barqa, waar hij zich vestigde, werd het leven – ook dat van christenen – beheerst door clan- en familietegenstellingen. Kluiters slaagde erin iedereen achter gemeenschappelijke projecten te krijgen, zoals bijvoorbeeld voor het bouwen van nieuwe school.
Hij wist daarvoor nogal wat fondsen van het thuisfront bij elkaar te krijgen. De dorpen waar hij als priester actief was, raakten beter ontwikkeld dan andere dorpen. Misschien ligt gewoon jaloezie aan de basis van de moord op Kluiters in maart 1985, nog midden in de Libanese burgeroorlog. Op 1 april 1985 werd zijn verminkte lichaam teruggevonden.
Kluiters onderhield altijd goede contacten met de moslims in zijn omgeving. “Ik vier zelden de mis zonder dat er moslims aanwezig zijn”, schreef hij in 1976 in het internationale jaarboek van de jezuïeten.
De oorlog die Libanon van 1975 tot 1990 in zijn greep hield, was niet alleen een conflict langs etnisch-religieuze breuklijnen, er was ook politieke na-ijver bij betrokken, buitenlandse inmenging van onder meer Israël en Syrië, en gewoon criminaliteit rond de hasj die er clandestien werd geteeld. Nico Kluiters wist maar al te goed dat zijn evangelisch engagement als herder in de Bekaavallei niet zonder risico was. Maar dat besef maakte integraal deel uit van zijn geloofsleven.
De biografie van Nico Kluiters van de Libanees-Franse Carole Dagher verschijnt dit voorjaar bij Berne Media in het Nederlands onder de titel Nicolaas Kluiters: herder in een verscheurd Libanon.
Meer over pater Nico Kluiters is te beluisteren in deze podcast van Ignis Webmagazine:
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
