De opnieuw van seksueel misbruik beschuldigde salesiaan Luk D. had nooit uitgezonden mogen worden naar de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). Zowel zijn congregatie als de Belgische Justitie had moeten weten dat het risico te groot was, blijkt uit een analyse in Katholiek Nieuwsblad van deze week.
D. was in 2012 veroordeeld wegens kindermisbruik en bezit van kinderporno. Hij kreeg achttien maanden voorwaardelijk en mocht tien jaar niet met minderjarigen in aanraking komen.
In 2013 stelde de Vlaamse salesiaan en missiebisschop Albert Vanbuel voor hem in zijn bisdom in de CAR voedsel te laten verdelen in een Caritas-kamp voor binnenlandse vluchtelingen.
Zowel de salesianenprovincie van België-Noord en Nederland, als de bevoegde commissie van het Gentse Justitiehuis gaf toestemming voor de uitzending. Men ging er vanuit D. afdoende in de gaten te kunnen houden.
Een van de voornaamste punten in de zaak is echter juist gebrekkige controle van D.’s handel en wandel, stellen Manu Keirse en Rik Devillé deze week in KN.
Keirse, emeritus-hoogleraar psychologie, is voorzitter van de in 2014 ingestelde kerkelijke Commissie van Toezicht.
Als de salesianen de commissie achteraf om advies hadden gevraagd, wat ze hadden kunnen doen, dan zou die “ongetwijfeld negatief geadviseerd hebben”, aldus Keirse. “Ik kan ook nauwelijks bevatten dat de probatiecommissie hiervoor wel toestemming gaf.”
“Het is ondenkbaar dat je in de CAR kunt controleren of die man wel of niet met kinderen in contact komt”, stelt de emeritus-hoogleraar.
Priester Devillé, die het misbruik in de Kerk al jarenlang aankaart, zegt: “Je kunt niet vertrouwen op beloftes van pedoseksuelen. Je moet te pas en te onpas in hun privéleven inbreken om controle uit te oefenen.”
Volgens Devillé waarschuwde hij de salesianenprovincie en Caritas Internationalis al vanaf 2013 dat er een onverantwoord risico werd genomen.
Woordvoerder Carlo Loots van de salesianen zegt desgevraagd niet te weten wie Devillé vanaf 2013 contacteerde. Wel weet hij dat diens werkgroep in 2017 alarm sloeg, waarna de salesianen contact opnamen met D.’s collega’s in de CAR en de pater zelf om opheldering vroegen.
D. werd echter pas dit jaar teruggeroepen naar België. Dat gebeurde nadat bekend werd dat CNN een reportage voorbereidde waarin hij ervan beschuldigd werd opnieuw in de fout te zijn gegaan.
Toen is volgens Loots ook een kerkelijk onderzoek geopend en is Justitie ingelicht.
Naast Vanbuel was nog een salesiaanse bisschop bij D.’s uitzending betrokken: Luc Van Looy, vertrekkend bisschop van Gent. Hij had uiteraard geen directe inspraak in het bestuur van de provincie, maar, zegt Keirse, “in dezen moet weten gelijk staan aan verantwoordelijkheid nemen”.
“We kunnen ons geen procedure-argumenten meer veroorloven, we mogen zulke risico’s niet meer nemen en als we ervan afweten, moeten we ze aanklagen en afblokken.”
Zowel Keirse als Devillé denkt dat het, anders dan bij de Belgische bisdommen, bij religieuze congregaties nog ontbreekt aan bewustzijn en vorming: “Wij moeten dringend alle potentiële gezagsdragers in congregaties een grondige vorming ter zake aanbieden.”
In een reactie op de analyse zegt pater Loots dat de salesianen hun preventie- en reactiebeleid al aanscherpten naar aanleiding van het Deetmanrapport van eind 2011 over misbruik in de Nederlandse Kerk.
“Luk D. is slechts naar de CAR gezonden omdat een externe instantie – met name de Gentse probatiecommissie – hiervoor haar zegen gaf.”
De salesianen dachten destijds hun best te doen, maar moeten nu “tot schade en schande vaststellen dat dit onvoldoende was”.
De probatiecommissie “begreep blijkbaar niet hoe het er in de CAR aan toegaat” en degenen die D. in de gaten moesten houden, “hadden onvoldoende inzicht” in de psyche van iemand die voor misbruik veroordeeld was.
De salesianen maken zich nu volgens Loots vooral zorgen over wat zij voor de mogelijke nieuwe slachtoffers kunnen doen.
Daarnaast “overvalt ons schaamte”, aangezien salesianen er van oudsher juist op gericht zijn “een constructief verschil te maken in het leven van jonge mensen”. De heilig Don Bosco, die de congregatie stichtte, “draait zich om in zijn graf”, aldus Loots.
Het Gentse Justitiehuis wilde desgevraagd niet reageren en verwees naar de Leuvense magistrate die de nieuwe aantijgingen tegen D. onderzoekt. Zij reageerde niet op vragen.
> Lees de hele analyse van Benoit Lannoo deze week in Katholiek Nieuwsblad of via KN Digitaal.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
