Vanuit Oekraïense kerkelijke en diplomatieke hoek klonk deze week forse kritiek op een onderdeel van de kruisweg die de paus vandaag bij het Colosseum bidt. Of het Vaticaan aan die kritiek tegemoetkomt, is nog altijd niet duidelijk.

De Oekraïense kritiek betreft de dertiende statie, die beschrijft hoe de gestorven Jezus van het kruis wordt afgenomen.

Daarbij zullen een Oekraïens en een Russisch gezin een meditatie voorlezen die zij schreven over hoe de pijn van de oorlog hun levens ondersteboven keerde. Ook zullen de gezinnen samen een kruis dragen.

Oekraïense katholieken vinden echter dat verzoenende gebaren pas mogelijk zijn na beëindiging van de oorlog in hun land en als schuldigen aan misdaden tegen de menselijkheid bestraft zijn.

‘Waar bent U, Heer?’

In de meditatie wordt gesproken over “dood overal” en klinken de vragen “Waar bent U, Heer? Waar verbergt u zich? Wij willen ons leven zoals het was terug. Waarom dit alles? Wat deden wij verkeerd? Waarom hebt U ons verlaten? Waarom hebt U onze volken verlaten?”

Ook wordt gemediteerd over “hoe moeilijk het zal zijn ons met dit alles te verzoenen. Heer, waar bent U? Spreek tot ons te midden van de stilte van dood en verdeeldheid, en leer ons vredebrengers te zijn, broeders en zusters, en te herbouwen wat bommen probeerden te verwoesten”.

‘Ontijdig en ambigu’

Het hoofd van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk noemde het idee voor de statie dinsdag “ontijdig en ambigu” en zei dat het “geen rekening houdt met de context van Ruslands militaire agressie tegen Oekraïne”.

De teksten en gebaren rond de statie zijn volgens aartsbisschop Svjatoslav Sjevtsjoek van Kiev “incoherent en zelfs beledigend, in het bijzonder in de context van de verwachte tweede, nog bloedigere aanval van Russische troepen op onze steden en dorpen”.

Na de oorlog

Deze zorgen leven bij vele Oekraïense katholieken “die ervan overtuigd zijn dat gebaren van verzoening tussen onze volkeren pas mogelijk zijn als de oorlog voorbij is en degenen die schuldig zijn aan misdaden tegen de menselijkheid op rechtvaardige wijze zijn veroordeeld”, aldus de aartsbisschop.

Hij zei deze zorgen aan het Vaticaan te hebben overgebracht, en te hopen “dat het verzoek van de gelovigen van de Rooms-katholieke Kerk in Oekraïne zal worden gehoord”.

Felle reactie

Sjevtsjoek kreeg bijval van de Latijnse bisschop van Kiev, Vitaliy Kryvystskyi. Hij schreef op Facebook dat “dit gebaar van verzoening in zichzelf goed is, maar zijn details kunnen onbegrijpelijk en onacceptabel zijn voor degenen die nu lijden onder de agressor”.

Dat verklaart volgens de bisschop “de felle reactie” op de plannen voor de kruisweg.

“Ik deel de opvatting van veel landgenoten dat de kwestie van de dertiende statie lijden veroorzaakt in plaats van volkeren te verenigen die in oorlog zijn, des te meer omdat Rusland zijn agressieve plannen niet stopzet.”

‘Mogelijke gevolgen’

De Oekraïense ambassadeur bij de Heilige Stoel tweette eerder al de zorgen over een gezamenlijke Oekraïens-Russische inbreng bij de kruisweg te begrijpen en te delen.

Hij zei pogingen te doen de “moeilijkheden” rond de kruisweg uit te leggen, evenals de “mogelijke gevolgen” als die in de beoogde vorm doorgaat.

Reactie nuntius

De apostolisch nuntius in Kiev, die de paus vertegenwoordigt bij de Oekraïense bisschoppen en de overheid in het land, reageerde op de kritiek. “Ik begrijp de Oekraïners die mij zeggen dat het op dit moment moeilijk is om een ander teken dan dat van mededogen te verwelkomen”, zei aartsbisschop Visvaldas Kulbokas, maar: “De kruisweg is geen politiek signaal, noch een voorschot op verzoening.”

Bronnen: Catholic News Service, Catholic News Agency