Mensen die willen weten hoe God in hen werkt en aanwezig is, kunnen vanaf 31 januari bij de School voor de Ziel terecht. Na het succes van vorig jaar zal pater Hugo Beuker wederom ‘uit de kluis komen’ om zeven lessen te geven over mystieke theologie.

Het onderwerp lijkt misschien wat abstract, maar dat is het volgens hem niet. “Het gaat eigenlijk om het bewustzijn van de mensen zelf. Dingen als ‘hoe een ziel in elkaar steekt’ spreekt mensen tegenwoordig aan. Daar hoef je niet hyper vroom voor te zijn,” vertelt pater Hugo, kluizenaar in Warfhuizen en columnist van Katholiek Nieuwsblad.

“Iedereen wordt wel een keer wakker, doet zijn ogen open, en is zich dan plotseling bewust van zijn bestaan. Dit bewustzijn is iets wat de wetenschap niet kan verklaren. Maar in alle tijden zijn de mensen er nieuwsgierig naar.”

Gebrek aan woorden

“Die bewustwordingservaring komt vanuit de geloofstraditie. Maar, katholieken zijn berucht om hun gebrek aan woorden”, legt hij verder uit. “Ze weten vaak niet hoe ze over hun geloof en persoonlijke ervaring met God moeten praten. Meestal hebben ze een houding van ‘het gaat zoals het gaat’. Ze zijn er dan zo aan gewend, dat ze er ook niet over praten.”

De mystici proberen dat wel te verwoorden, zegt de pater. “Mystici zijn geen gestigmatiseerde zusters die door de lucht vliegen, maar mensen die heel precies proberen op te schrijven wat er gebeurde tijdens een ontmoeting met God.”

Op de bodem van onze ziel

We kunnen veel van mystici leren, vindt pater Hugo. “Ze vertellen ons dat God doorgaans veel dichterbij is dan wij zelf denken.” Waar we hem dan kunnen ontmoeten? “Daar waar God ons voortdurend schept en in stand houdt,” antwoordt de pater. “En dat is waar de bodem van onze ziel is.”

Alle mystici zijn het er volgens hem over eens dat het goed is om regelmatig naar binnen te keren en stil te worden. “Want”, zo zegt hij “Gods meest irritante eigenschap is zijn bescheidenheid. Hij dringt zich niet op en Hij doet pas iets als wij Hem de ruimte geven.”

De meest gruwelijke vorm van lawaai

Het is niet eenvoudig om stil te zijn en God de ruimte te geven. Stilte betekent volgens pater Hugo niet per se geluidloosheid. “De meest gruwelijke vorm van lawaai is het oordeel. Als je altijd maar een mening en een oordeel over iets hebt, kun je God niet bereiken.”

“Stilte”, zo vervolgt hij “gaat over harmonie. Het gaat over de dingen en de omgeving accepteren zoals ze zijn. Het vraagt om een vorm van positieve gelatenheid. Dan clasht het niet.”

De pater geeft het voorbeeld van de druk gedecoreerde barokkerken. “De architecten wisten er ondanks de hoeveelheid bontgekleurde elementen toch een rust te creëren, omdat het samen in harmonie is.”

Ons richten op wat is

Stilte is juist ook nu een belangrijke les die we van mystici kunnen leren. “In de lockdown helpt het ons om ons te richten op wat is, niet op wat had moeten zijn”, zegt pater Hugo. Hij waarschuwt voor gedachtes als ‘zat ik maar op een terras in Siena’, of ‘ik wil geen jam maar pindakaas, maar dat kan ik nu niet kopen vanwege de avondklok’.

De monnikenziekte

“Een andere valkuil waar mystici voor waarschuwen is de overkill aan prikkels”, gaat de pater verder.

“Vroeger waren de mensen druk met de meest basale levensbehoeften. Ze hadden geen tijd om te piekeren en te prakkiseren. Tegenwoordig hebben mensen te weinig te doen. De drukte die in je kop ontstaat, komt voort uit een soort verveling. Hierdoor loop je snel tegen je innerlijke demonen aan. We noemen dat de monnikenziekte, omdat vroeger alleen de monniken hier last van hadden. Ja, ik ook ja.”

“Tegenwoordig heeft de halve wereld hier last van”, vindt de pater. “Iedereen is druk met zijn smartphone: honderd keer je berichtjes checken, even iets opzoeken, we zijn maar druk met allerlei verzetjes en kickjes.”

Online

Ook de pater ontkomt niet aan het digitale geweld. Sinds vorig jaar is hij naar eigen zeggen “uit de kluis getrokken” om de colleges te geven. Dit keer zal pater Hugo allerlei digitale hulpmiddelen moeten gebruiken.

Vanaf 31 januari start de pater met zeven online bijeenkomsten (ongeveer 45 min) op zondag. Tijdens die wekelijkse bijeenkomsten kunnen de deelnemers vragen stellen over de vier videofilms (samen ongeveer 50 min) die hen de week ervoor zijn toegestuurd. De films zijn gemaakt door de pater zelf en kunnen bekeken worden wanneer de deelnemers maar willen.

School voor de Ziel is geschikt voor “studentenspul en ruim volwassenen”, voor katholieken en alle andere mensen die geïnteresseerd zijn in bijvoorbeeld de vermogens van de ziel, je verbeelding en de rol van je zintuigen.