De kraamkliniek van verloskundige Zelly in het achterland van Zambia heeft geen transportmiddel. Bij noodgevallen of complicaties kunnen moeders niet op tijd het ziekenhuis bereiken, wat levensbedreigende risico’s oplevert. Stichting MIVA zamelt daarom geld in voor een ambulance.
Maatschappelijk werkster Zelly zag een aantal jaar geleden de dringende behoefte aan verloskundige zorg en besloot zich te laten omscholen. Nu werkt ze als vrijwilliger in de kraamkliniek van Chibombo. Met haar fiets bezoekt ze zwangere vrouwen in de gemeenschap, waar ze hen informeert over gezonde voeding en alle controles uitvoert.
“Haar belangrijkste taak is om de vrouwen gerust te stellen, omdat er veel angst en onrust heerst. Helaas maakt ze zelf soms ook mee dat moeders of baby’s tijdens of na de geboorte niet overleven”, vertelt Pauline Herder-van Zantvliet, fondsenwerver bij MIVA. Zij bezocht Zelly in oktober. “Ondanks haar inspanningen schiet de zorg tekort door het gebrek aan transport in noodgevallen. Zelly doet er alles aan om deze vrouwen zo goed mogelijk te begeleiden in deze moeilijke omstandigheden.”
Zambia kampt met grote uitdagingen op het gebied van gezondheidszorg, vooral op het platteland. Het gebrek aan infrastructuur en transport belemmert vaak de toegang tot medische zorg, met levensgevaarlijke situaties als gevolg. Met name zwangere vrouwen en baby’s zijn kwetsbaar.
“‘Wanneer een keizersnede nodig blijkt, is het dichtstbijzijnde ziekenhuis twee uur rijden, terwijl in het achterland bijna niemand een auto heeft’”Tweet dit!
Het gebrek aan een ambulance in Chibombo is simpelweg te wijten aan armoede. Sommige vrouwen moeten meer dan een dag lopen om de kraamkliniek te bereiken. De kliniek zelf is eenvoudig ingericht, maar voldoet aan lokale standaarden en is in ieder geval beter dan bevallen aan de kant van een van de zandwegen.
De grootste zorgen en uitdagingen komen echter naar voren bij complicaties. Wanneer een keizersnede nodig blijkt, is het dichtstbijzijnde ziekenhuis twee uur rijden, terwijl in het achterland bijna niemand een auto heeft.
Zelly heeft meegemaakt dat een vrouw niet vervoerd kon worden naar het ziekenhuis toen dat wel nodig was, wat veel spanning en onzekerheid veroorzaakte. In noodgevallen moet men hopen dat er bijvoorbeeld een ossenkar beschikbaar is om het ziekenhuis te bereiken.
Voor vrouwen die meer dan vijf kinderen hebben gehad, is het risico op complicaties groter. Daarom is het voor hen niet veilig om in de lokale kliniek te bevallen. Omdat ze geen vervoer hebben en het niet kunnen betalen, vertellen vrouwen vaak niet hoeveel kinderen ze hebben gebaard. Zo kunnen ze toch bij de lokale kliniek terecht – met levensgevaarlijke situaties tot gevolg.
Daarnaast ervaren de vrouwen grote druk om op tijd bij de kliniek te zijn, aangezien de overheid boetes oplegt aan vrouwen die aan de kant van de weg bevallen. Dit veroorzaakt extra financiële problemen, vooral omdat ze al zo weinig geld hebben. Het geld dat aan de boete moet worden besteed, kan bijvoorbeeld niet worden gebruikt voor goede voeding en zorg voor het kindje.
Dit dwingt deze vrouwen tot het nemen van riskante beslissingen. Sommigen van hen vertrekken al naar de kliniek zodra ze denken dat de bevalling eraan komt. Ze wachten daar dan dagenlang onder een boom, terwijl een familielid thuis voor hun andere kinderen zorgt.
“Toen ik daar was, zag ik twee hoogzwangere vrouwen onder een boom zitten, elk met hun moeders ter ondersteuning”, herinnert Herder-van Zantvliet zich. “Alle bedden in de kliniek waren bezet, dus sommigen moesten op de betonnen vloer slapen. Hoewel dat beter was dan buiten, was er geen eten meer. Familieleden werden gebeld om extra voedsel te brengen. Het is een hartverscheurende situatie en heel moeilijk om te zien.”
Ze vertelt over de situaties van twee verschillende moeders die ze in Zambia ontmoette. Bianca (35) was acht maanden zwanger en was al twee keer eerder aan de kant van de weg bevallen. “Ze kende zes vrouwen in haar directe omgeving die tijdens de bevalling waren overleden en was dus erg bezorgd of deze bevalling goed zou verlopen, vooral omdat ze al kinderen had waar ze voor moest zorgen. Ze woonde ongeveer een dag lopen van de kliniek vandaan.”
Careen (18) verwachtte haar eerste kindje en vond de geboorte heel erg spannend. “Haar weeën waren vijf dagen eerder begonnen, maar ebden weer weg.” Bij onderzoek door de dokter bleek dat het kindje vermoedelijk in stuitligging lag. “Zelly vertelde me dat ze zich heel erg zorgen maakte over Careen. Normaal gesproken, als er genoeg geld is voor vervoer, zou Careen worden doorverwezen naar het ziekenhuis voor extra controles en zorg.”
Herder-van Zantvliet: “MIVA doet er daarom alles aan om geld voor de aanschaf van een ambulance in te zamelen. Onze missie is gezondheidszorg bereikbaar maken. Het draait allemaal om zorg voor een ander, wat een belangrijke waarde voor ons is. En persoonlijk vind ik het heel bijzonder dat we hiermee nieuw leven een gezonde en veilige start kunnen geven, zoals Zelly zelf zo mooi verwoordde. Het draagt ook bij aan betere gezondheidszorg voor vrouwen in het algemeen.”
Bij MIVA is het gebruikelijk dat een organisatie, die verbonden is aan een congregatie in de buurt van de kraamkliniek, betrokken wordt. “We spreken af dat de congregatie 25 procent van de kosten van de ambulance zelf betaalt. Op die manier zorgen we ervoor dat de organisatie ook in staat is om de ambulance of een ander vervoersmiddel te onderhouden.” Door het delen van de kosten met de congregatie wordt er extra verantwoordelijkheid gecreëerd voor het onderhoud en de goede werking van het vervoersmiddel.
De barmhartigheid en hoop die Zelly uitdrukt, sluit volgens Herder-van Zantvliet precies aan bij de normen en waarden van MIVA. “Toen ik vroeg wat haar dreef om dit werk te doen, antwoordde ze: ‘In de Bijbel staat dat je je buren moet helpen en van je vrienden moet houden. Ik zal dit werk altijd blijven doen, zelfs als ik helemaal krom loop, met een stok.’ Die diepgewortelde motivatie vond ik prachtig om te horen, naast de liefde die ze voor haar werk voelt. Zelly’s geloof is een integraal onderdeel van haar dagelijks leven en haar inzet voor anderen.”
Het raakt je volgens Herder-van Zantvliet diep wanneer je hoort over de moeilijkheden waar deze vrouwen in Zambia mee te maken hebben. “Het is dan echt een moment van dankbaarheid om te realiseren hoe goed we het hier in Nederland hebben met onze zorgvoorzieningen. Het feit dat een ambulance – iets wat voor ons vanzelfsprekend is – daar zulke positieve veranderingen kan teweegbrengen, is erg mooi. Het is hartverwarmend om te zien hoe goede zorg en ondersteuning echt levens kunnen redden en veranderen, zelfs op afstand.”
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Stichting MIVA. Bekijk hieronder hun video:
MIVA collecteert in de katholieke kerken in het weekend van 24 en 25 augustus. U kunt bijdragen aan de levensreddende ambulance voor Zelly door te doneren tijdens de collecte of via miva.nl/collectegift2024. |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.