De exhortatie Amoris Laetitia legt een basis die in bepaalde gevallen een andere pastorale praktijk toestaat.
Die controverse is volgens Kasper onnodig, omdat er geen sprake is van een breuk met de traditie, zoals sommigen stellen, maar “een vernieuwing van een grote traditie”.
AL biedt geen “kant-en-klaar recept”, en dat kan ook niet, aldus de kardinaal (83). “De paus laat de specifieke vraag over toelating tot de absolutie en de communie open (…) omwille van de eenheid van de Kerk.”
Door wat de Heilige Vader er over gezegd heeft, hebben “degenen die kunnen luisteren en niet alleen gelijk willen hebben voldoende duidelijkheid”, aldus Kasper. Dat zou volgens hem gedragen worden door de meerderheid van de synodevaders en de “geloofszin van de grote meerderheid van de gelovigen”. “De vermeende verwarring komt van een derde partij die zich vervreemd heeft van de geloofszin en het leven van Gods volk.”
“Amoris laetitia wordt gekenmerkt door een nieuwe, frisse, ronduit bevrijdende toon zoals men die van de leerschrijvens nauwelijks kent. Het gaat niet over een vanachter een schrijftafel uitgedacht abstract idee over het gezin, maar spreekt realistisch over de geneugten en moeilijkheden in het leven van gezinnen van nu.”
“Het wil niet bekritiseren en moraliseren, ook niet indoctrineren, maar spreekt open en ontspannen over seksualiteit en erotiek, drukt begrip en waardering uit voor de goede dingen die ook te vinden zijn in situaties die niet of niet helemaal in overeenstemming zijn met de leer en orde van de Kerk.”
“Men kan AL alleen begrijpen als men de paradigmawisseling ervan kan volgen (…) die niet de huidige leer verandert, maar in een grotere samenhang plaatst”, aldus Kasper. Die bestaat erin dat AL de stap maakt van een “wetsmoraal naar de deugdenmoraal van Thomas van Aquino” volgens wie de deugd in het midden ligt “van de extremen van rigorisme en laxisme”.
Kasper, op wiens door paus Johannes Paulus II afgewezen visie AL gebaseerd is, legitimeert deze onder aanhaling van de Poolse paus. Volgens hem betreft de ‘vergaande opening’ die JPII gaf om de biecht en communie te ontvangen op voorwaarde van onthouding een “concessie” die aantoont dat er “in de concrete uitvoering van de praktische pastorale consequenties van het dogmatische principe speelruimte is”.
Waar Johannes Paulus “naar de toenmalige moraaltheologische tendensen de nadruk legde op het objectieve karakter van de ethische normen”, “spreekt Franciscus daarentegen vanuit de rijke ervaring en wijsheid van de biechtvader.”
Iedere zielzorger heeft volgens Kasper de ervaring dat “ook als je met engelentongen spreekt”, mensen niet te overtuigen zijn van de objectieve normen, die op hen zonder meer als “wereld- en werkelijkheidsvreemd overkomen”.
“Het geweten van vele mensen is vaak blind en doof voor wat men probeert als een gebod van God uit te leggen. Dat betekent geen rechtvaardiging van de fout, maar wel begrip en mededogen met de dwalende.”
De zielzorger moet hen proberen “conform de leer van de Kerk en de richtlijnen van de bisschop” tot inzicht te brengen, maar “kan nooit in de plaats van het persoonlijk geweten treden”. “Dat is maatgevend voor AL”, aldus Kasper.
Het antwoord dat paus Franciscus gaf op de vraag of hertrouwd gescheidenen onder voorwaarden ter communie mogen luidde: “Ja. Punt uit.” “Dat is een antwoord dat men zo helder niet in AL zal vinden, maar dat overeenkomt met het karakter van het schrijven.”
