Waar zijn de Kerken in de vluchtelingencrisis?
Door hun politiek-correcte heulen met de heersende macht dreigen zij aan de verkeerde kant van de geschiedenis terecht te komen, waarschuwt pastoraal theoloog prof. Hubert Windisch. Men lijdt aan een valse, want slechts puur formele tolerantie zonder inhoud. Aanvoeren bijvoorbeeld hoe de Bijbel voorschrijft met vreemdelingen om te gaan, slaat in de huidige situatie volkomen de plank mis.
Windisch hekelde op kath.net eerder al het werkelijkheidsverlies van de Kerken. Veel Duitsers bekruipt inmiddels door de vluchtelingencrisis de angst dat hun land een reus op lemen voeten blijkt te zijn. “Deze angst is reëel”, aldus Windisch en “mag niet in therapeutische hoogmoed, die vaak ontstaat op het snijvlak van onwetendheid en arrogantie, weggediscussieerd of zelfs weggecommandeerd worden.”
In de ontwrichtende ontwikkelingen van dit moment bieden de Kerken weinig oriëntatie en “zijn zij nauwelijks nog een maatschappelijk correctief. Hun leidinggevende krachten zwemmen niet zelden in het vaarwater van de regerenden en dragen er zo toe bij dat de Kerken quantités négligeables worden”. Verwaarloosbare bijzaken dus.
De algemene minachting voor politiek en Kerk gaan gelijk op. Vanwaar hulp te verwachten? “Zeker niet van Turkije. In veel opzichten is een nieuw zelfbewustzijn nodig. Een morele plicht tot zelfvernietiging van een staat kan er in elk geval, volgens een intussen gevleugeld woord van Peter Sloterdijk, niet bestaan.”
Ook al kun je de hele dramatiek van de situatie niet één persoon in de schoenen schuiven, bondskanselares Angela Merkel treft wel grote blaam. Windisch herinnert eraan dat Merkel een citaat van Vaclav Havel heeft omarmd: ‘Hoop is niet de overtuiging dat een zaak goed afloopt. Hoop is de zekerheid die een zaak zinvol maakt, hoe die ook afloopt.” Niets tegen Havel, aldus Windisch, “maar met deze spreuk kun je ook een waan zinvol maken.”
De vluchtelingencrisis is alleen al een kwantitatief probleem. Het maakt wel degelijk verschil of er duizenden of miljoenen een staat binnendringen. Dit wordt verscherpt door de factor tijd, die in dit geval heel kort is.
Het aanvoeren van de Bijbel helpt ook niet. Die heeft het over individuele of kleine groepen vreemdelingen in verhouding tot het volk van Israël. “Hun beherberging resp. integratie volgde strenge regels die nooit de identiteit van Israël in gevaar mochten brengen. Wie de realiteit van vreemdelingschap in de H. Schrift (met name het Oude Testament) onnadenkend op de huidige toestand overdraagt, buigt niet alleen de werkelijkheid van nu naar de Bijbel toe, hij verbuigt ook de werkelijkheid van de Bijbel zelf.”
Een bijkomende, maar zware complicatie is dat het merendeel van de vreemdelingen moslims zijn, benadrukt Windisch. “Wie denkt dat de islam bij aanvaarding en integratie van miljoenen migranten in Europa geen of slechts een geringe rol speelt is verwijtbaar naïef”, vindt hij. “Men gaat dan voorbij – uit welke ideologische gronden dan ook – dat een geleefde religie heel concreet persoonlijkheid, cultuur en staat stempelt en niet eenvoudigweg bij grensoverschrijding door het ondertekenen van een papier met regeltjes veranderd wordt.” Ook gaat men eraan voorbij dat de islam in wezen geen scheiding van staat en religie kent.
“Men miskent verder in een eigenaardig onkritische houding het geweld- en seksueel-pathologisch potentieel in de islam, bij Mohammed net zo goed als in de Koran”, aldus Windisch. Maar het allerbelangrijkste is dat men miskent dat een staat leeft op voorwaarden die hijzelf niet kan garanderen. Staten hebben anders gezegd metafysische en religieuze wortels. “De islam brengt overal waar hij zich uitbreidt en aan macht wint, deze wortels zoals hij die ziet sterk tot uitdrukking.”
Het is bedrukkend te zien hoe vliegensvlug zich in West-Europa intussen een sluipende islamisering voltrekt, waarvoor Michel Houellebecq in Soumission het draaiboek geschreven lijkt te hebben. Daartegenover stelt men een valse, want puur formele tolerantie zonder inhouden. Daaruit kan slechts een dictatuur van het relativisme (Benedictus XVI) voortkomen, waarin niet het betere maar het sterkere triomfeert: barbarij en schaamteloosheid nemen toe.
“Echte tolerantie, die geen capitulatie noch onderworpenheid is, stelt grenzen.”, aldus Windisch. Als een geseculariseerde vrijheidsstaat leeft van voorwaarden die hij zelf niet kan garanderen, “dan moeten Europa en Duitsland in Europa zich met kracht herbezinnen op de dragende pijlers van zijn geschiedenis, Athene, Jeruzalem en Rome.” En zou je niet juist van de Kerk verwachten dat zij dááraan leiding geeft? (KN/Kath.net)
