Kardinaal Jozef De Kesel wordt vandaag 75. De aartsbisschop van Mechelen-Brussel biedt zijn ontslag aan de paus aan, maar blijft natuurlijk kardinaal in de Wereldkerk.
Kardinaal Jozef De Kesel biedt vandaag, op zijn 75e verjaardag, zoals het kerkelijk recht het voorschrijft zijn ontslag als aartsbisschop van Mechelen-Brussel aan de paus aan. Maar het leidt geen twijfel dat hij nog korte tijd ‘primaat van België’ blijft, minstens tot het wegens corona uitgestelde ad limina-bezoek van de Belgische bisschoppen. Dat staat nu gepland voor eind september.
Het is echter een publiek geheim dat mgr. De Kesel niet op verdere verlenging van zijn episcopaat in Mechelen-Brussel aandringt. In het voorjaar van 2020 werd darmkanker bij hem vastgesteld en de behandeling en een operatie in de zomer van 2020 hebben hun tol geëist. De kardinaal is genezen maar blijft verzwakt.
Naar verluidt reageerde paus Franciscus op het eerdere ontslag van mgr. Jean-Luc Hudsyn, De Kesels hulpbisschop voor Waals-Brabant, met de vraag nog even aan te blijven. Een nieuwe aartsbisschop zou dan naar een nieuwe hulpbisschop op zoek kunnen. Dit zou kunnen betekenen dat er niet getreuzeld zal worden met de opvolging van de kardinaal als aartsbisschop van Mechelen-Brussel.
Volgend jaar worden trouwens nog twee andere Franstalige bisschoppen in België 75 jaar: mgr. Guy Harpigny van Doornik en mgr. Pierre Warin van Namen. Alleen de 71-jarige bisschop van Luik, mgr. Jean-Pierre Delville, kan in het zuiden van het land eventueel op post blijven, net als hulpbisschop Jean Kockerols van Brussel, die in augustus 62 wordt.
Dat De Kesel vervangen wordt in Mechelen-Brussel, betekent geenszins dat de kardinaal van het toneel verdwijnt. Hij is sinds eind 2017 immers ook lid van Dicasterie voor Leken, Gezin en Leven, het nieuwe orgaan dat een sleutelrol speelt in de curie-hervormingen van paus Franciscus. In november 2019 benoemde de paus hem eveneens in de Pauselijke Raad voor Cultuur.
Kardinaal De Kesel kan zich dus voortaan wellicht op zijn favoriete rol concentreren, namelijk die van de theoloog die nadenkt over de rol van de christenen en de Kerk in een geseculariseerde wereld. Tijdens zijn gedwongen rustpauze omwille van zijn ziekte (en de coronacrisis) schreef hij daar in 2021 al een interessant essay over: Geloof & godsdienst in een seculiere samenleving.
Daarin toont de kardinaal zich een realistisch minnaar van de secularisatie. Het christendom is niet langer ‘culturele religie’, de godsdienst die de cultuur bepaalt in een wereld waarin je automatisch tot de religie behoort.
“Dankzij de moderniteit”, schrijft De Kesel, “kunnen we nu het onderscheid maken tussen de zending van de Kerk als culturele religie en haar eigenlijke opdracht als Kerk, geroepen en gezonden om het Evangelie te verkondigen en teken te zijn van Gods liefde te midden van de samenleving.”
De kardinaal vindt dat de Kerk “de legitimiteit van een seculiere cultuur moeten onderschrijven; zij kan zich niet meer positioneren als culturele religie”. Nostalgie naar het Rijke Roomse Leven is aan hem dus niet besteed. Maar dit betekent niet dat de Kerk zich moet aanpassen en conformeren aan alles wat in de seculiere cultuur gangbaar is.
De kardinaal vergelijkt het met de positie van de migrant. “Die kan niet worden gevraagd de eigen identiteit en traditie te verloochenen. Men vraagt hem niet te assimileren. Maar hij moet integreren in de samenleving die hem ontvangt. Want het is binnen die samenleving dat hij voortaan het leven zal delen met andere burgers om samen met hen de maatschappij op te bouwen.”
Dit alles impliceert dat de Kerk, hoewel zij bescheidener en kleiner wordt, niet mag nalaten “belijdende en open Kerk” te blijven. Want de seculiere cultuur biedt geen antwoord op alle vragen en wordt zelfs gevaarlijk als zij pretendeert dat wel te doen”, weet de kardinaal. De Kerk dient niet langer de samenleving te willen christianiseren, maar is wel meer dan ooit geroepen om te evangeliseren.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
