Er verandert vooralsnog weinig rondom de tridentijnse ritus in Nederland. Paus Franciscus laat vanaf nu de bisschoppen beslissen over het gebruik van die ritus, maar de Nederlandse bisschoppen lijken op dit moment nog geen wijzigingen door te gaan voeren.

Afgelopen vrijdag publiceerde paus Franciscus een motu proprio, een pauselijk besluit, waarin hij bepaalt dat Missen volgens de tridentijnse ritus alleen nog mogen plaatsvinden met expliciete toestemming van de plaatselijke bisschop. Nieuwe groepen die vieren volgens deze liturgie – die vóór het Tweede Vaticaanse Concilie standaard was – mogen niet meer worden opgericht.

Status quo gehandhaafd

Uit navraag bij de zeven bisdommen blijkt dat de situatie in Nederland voorlopig niet verandert. “In het aartsbisdom Utrecht blijft de status quo in ieder geval tot 1 september gehandhaafd, omdat kardinaal Eijk tot die tijd rust moet houden”, zegt J. Zuijdwijk, woordvoerder van het aartsbisdom, waar tridentijnse Missen in drie parochies structureel worden aangeboden.

“In het bisdom Groningen-Leeuwarden speelt de tridentijnse ritus een hele kleine rol”, zegt priester Arjen Bultsma, “daarom verwacht ik niet dat de nieuwe regelingen hier grote consequenties zullen hebben.” In Groningen-Leeuwarden wordt de tridentijnse ritus alleen met regelmaat aangeboden door pater Hugo in zijn kluis in Warfhuizen. “Of er wijzigingen zullen zijn, hangt af van welke afspraken bisschop van den Hout met pater Hugo zal maken.”

Kwestie van gehoorzaamheid

In het bisdom Roermond, waar volgens woordvoerder Matheu Bemelmans “heel sporadisch” een tridentijnse Mis gevierd wordt, zal het vanwege de ziekte van bisschop Smeets nog wel even duren voor het pauselijke besluit intern besproken wordt. Bemelmans verwacht niet dat de nieuwe regels veel stof zullen doen opwaaien in Limburg: “Een heel klein aantal mensen in ons bisdom houdt zich bezig met de tridentijnse liturgie, dus ik verwacht niet dat dit veel discussie zal veroorzaken.”

Op zijn eigen website schrijft bisschop Jan Hendriks van het bisdom Haarlem-Amsterdam dat de nieuwe regeling vooral een kwestie van gehoorzaamheid is. “Ik aanvaard in gehoorzaamheid wat de paus hier bepaalt”, schrijft hij. In zijn bisdom bestaat een personele parochie voor mensen die volgens de tridentijnse ritus willen vieren; de zorg voor die parochie is in handen van de Petrusbroederschap. Bisschop Hendriks schrijft dat dat vooralsnog zo blijft: “Er is in ons bisdom nu geen reden hierin wijzigingen aan te brengen.”

Overleggen en vragen stellen

In het bisdom Den Bosch zijn hier en daar doordeweeks tridentijnse Missen. Ook regelde het bisdom op zondagen een tridentijnse Mis voor belangstellenden, maar vanwege corona ligt dat al een tijdje stil, aldus woordvoerder Freek van Genugten. In Den Bosch blijft alles hetzelfde terwijl de bisschop informatie over de nieuwe regels verzamelt. “Bisschop de Korte wil graag overleggen met de andere Nederlandse bisschoppen over wat zij doen en vragen stellen bij de Nationale Raad voor Liturgie”, zegt Van Genugten. “Daarna wordt vastgesteld wat het voor ons bisdom zal betekenen.”

Woordvoerder Daphne van Roosendaal meldt dat het bisdom Rotterdam “op deze korte termijn nog geen verzoeken heeft ontvangen van priesters die tridentijnse Missen willen vieren.” Het is aan de bisschop om deze verzoeken goed te keuren. In het bisdom Rotterdam wordt volgens Van Roosendaal op twee plekken volgens de tridentijnse ritus gevierd.

Het bisdom Breda was niet in de gelegenheid om voor de publicatie van dit artikel een reactie te geven.

Vragenlijst

Voor zijn besluit ging paus Franciscus te rade bij bisschoppen uit heel de wereld, bij wie hij via een vragenlijst inlichtingen over het gebruik van de tridentijnse liturgie won. In België heeft de bisschoppenconferentie van het land die vragenlijst gezamenlijk beantwoord, laat secretaris-generaal Herman Cosijns weten. Welke antwoorden de bisschoppen gegeven hebben, is niet bekend. Het nieuwe motu proprio heeft de Belgische bisschoppenconferentie nog niet besproken.

De Nederlandse bisschoppenconferentie laat in een schriftelijke reactie weten dat de antwoorden door de bisschoppen voor de verschillende bisdommen zijn samengebracht en in een gezamenlijke reactie naar Rome zijn gestuurd.