<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Kerk in Nederland

Kardinaal Eijk schrijft parochies die deuren sloten voor gelovigen: ‘Vieren essentieel voor zielenheil’

Francesco Paloni 12 januari 2022
image
Een priester viert een Mis die wordt uitgezonden via een livestream tijdens de lockdown van 2020. Foto: CNS photo, Stephane Mahe- Reuters

Ondanks dat het huidige coronaprotocol kerken toestaat om 50 gelovigen toe te laten, kozen zes parochies in het aartsbisdom Utrecht ervoor om helemaal geen fysieke vieringen te houden. Het besluit leidde tot boze reacties van parochianen en een brief van kardinaal Wim Eijk, waarin hij de parochies opdraagt om zo snel mogelijk de deuren te openen. 

In de brief, die afgelopen vrijdag naar alle parochies is verstuurd, schrijft kardinaal Eijk dat het aartsbisdom brieven en e-mails “met zeer teleurgestelde of boze reacties” van parochianen heeft ontvangen uit de betreffende parochies. Daar is vanuit het bisdom veel begrip voor, aldus de kardinaal, die het bijwonen van vieringen door gelovigen als essentieel voor het zielenheil omschrijft.

Ondermijnend effect

Volgens woordvoerder Roland Enthoven spelen ook de langetermijneffecten van zulke besluiten een rol. “Als je te lang kerken helemaal dicht houdt, is het maar de vraag in hoeverre het daarna weer aantrekt”, zegt hij, wijzend op de brief. Daarin spreekt Eijk zijn zorgen uit over de voortgang van het kerkelijk leven “nu en in de toekomst”.

De kardinaal waarschuwt de parochies voor een “nauwelijks te herstellen ondermijnend effect op het kerkelijk leven” wanneer gelovigen voor een lange tijd geen fysieke vieringen in hun parochie kunnen bijwonen. Zeker nu is gebleken dat de coronacrisis een forse weerslag heeft op het parochieleven, waardoor onder meer het aantal kerkgangers is gekrompen. Eijk zegt er in de brief ook rekening mee te houden dat de pandemie nog enkele jaren aan zal houden.

Geen communie

Hij draagt daarom de zes van de 42 parochies uit zijn bisdom op om “op zo kort mogelijke termijn, maar in elk geval vanaf zondag 16 januari” opnieuw fysieke vieringen te houden, “in ieder geval in het eucharistisch centrum”.

Volgens Enthoven hebben parochianen uit de betreffende parochies vooral geklaagd over het niet kunnen ontvangen van de communie, terwijl de bisschoppen daar wel ruimte voor bieden. Zo staat het coronaprotocol van de kerkprovincie momenteel parochies toe om vieringen te houden waarbij maximaal 50 gelovigen aanwezig zijn. De vieringen moeten wel voor 17:00 uur zijn afgelopen, zo maakten de bisschoppen in december bekend.

‘Hart en verstand op weegschaal’

Een van de parochies die ervoor koos om geen gelovigen toe te laten, is de Sint-Maartenparochie in Zeist en omgeving. De parochie heeft zich steeds aangepast aan de maatschappelijke lockdown, legt pastor Johan Rutgers uit.

“Ook deze keer hebben wij ons als parochie afgevraagd wat verstandig was”, zegt hij. “Daarbij lagen hart en verstand op een weegschaal. Het hart zegt: we moeten openblijven, dat is ook wat de bisschoppen ons hebben aangereikt. Aan de andere kant ging alles dicht, behalve essentiële winkels. Als parochie hebben we vanuit onze verantwoordelijkheid besloten om zo min mogelijk parochianen op de been te brengen en samen te laten komen. Dat is een motivatie van bescherming. Of dit een goed besluit is geweest, kun je pas achteraf bekijken.”

image
"Hoe mooi en verzorgd livestreaming ook is, deze vervangt niet het horen van Gods Woord en het ontvangen van de H. Communie in de gemeenschap van de Kerk die daartoe bijeenkomt", aldus Kardinaal Eijk in de betreffende brief. Foto: Bisdom Roermond

Naar eer en geweten

Volgens Rutgers is het besluit naar eer en geweten genomen. Het is vooral niet bedoeld tegen de bisschoppen, benadrukt hij. Met de brief van de kardinaal is hij het ook eens, vooral als het gaat om het zielenheil van de gelovigen. “Wij waren sowieso van plan om komend weekend open te gaan. We hopen om als Kerk die plek te blijven waar je samen komt om te vieren en te ontmoeten.”

Een andere parochie die in de afgelopen weken alleen livestream-vieringen aanbood, is de paus Johannes XXIII-parochie in Houten, waarbij zeven kerken uit nabijgelegen steden en dorpen zijn aangesloten. Pastoor Fred Hogenelst wil desgevraagd niet op de kwestie ingaan om het besluit verder toe te lichten. Op de website van zijn parochie zijn wel de redenen te vinden waarom zijn parochie tot 16 januari geen vieringen houdt met kerkgangers.

Solidariteit

Zo wil het bestuur en pastoraal team in deze fase van de pandemie niet bijdragen aan extra reisbewegingen en dus extra risico’s op besmetting van mensen. De parochie gaat mee in de lockdown om “medewerkers, vrijwilligers en mede-parochianen tegen besmetting te beschermen”.

Het besluit is volgens de parochie ook genomen ten bate van de onderlinge solidariteit van de 14 gemeenschappen die bij de parochie horen. Daarnaast speelt uitvoerbaarheid volgens het bestuur een rol.

Ook wil de parochie geen misbruik maken van een uitzonderingspositie en solidair zijn met andere sectoren en organisaties. Daarnaast wil het pastorale team een lijn trekken met andere gelovigen van de Protestantse Kerk Nederland en de Oud-Katholieke Kerk met wie de parochie lokaal optrekt. Dat de parochie geen lijn trekt met de eigen kerkprovincie, is opmerkelijk. Tenslotte houdt de Johannes XXIII-parochie vast aan de lijn die het ook bij eerdere lockdowns volgde, die “wijs is gebleken”.

Dankbaar om te komen

Elders in het aartsbisdom klinken andere geluiden. Zo koos pastoor André Monninkhof uit Ommen er zoals de andere 41 parochies uit het gebied ervoor om de ruimte te benutten die het protocol biedt en gewoon door te vieren. Monninkhof, die de brief van het aartsbisdom ook heeft ontvangen, staat volledig achter de woorden van de kardinaal.

“Het is belangrijk dat voorzichtigheid betracht wordt”, zegt hij. “Maar we hebben een protocol dat de mogelijkheid geeft om met inachtneming van de nodige voorzorgen toch te vieren. Waar dat veilig kan, vind ik het belangrijk dat wij als geloofsgemeenschap blijven samenkomen.”

Volgens Monninkhof schrijft de kardinaal terecht dat dit belangrijk is voor het zielenheil van de gelovigen. “Voor mij is het vanzelfsprekend om ons te houden aan het protocol. Het is goed afgewogen, er is goed over na gedacht.” Ook ziet hij dat parochianen dankbaar zijn om naar de Kerk te komen en om de communie te kunnen ontvangen. “Ze vinden het heel fijn dat dit tot de mogelijkheden behoort.”

https://www.kn.nl/donaties/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.