<

Geef om katholieke journalistiek

doneer
Kerk in Nederland

Minder gelovigen, geld en pastorale krachten: aartsbisdom Utrecht maakte moeilijk 2020 door

Francesco Paloni 8 juli 2021
image
Lege kerken tijdens de coronapandemie. Ook het aartsbisdom Utrecht merkt de effecten van de crisis, blijkt uit het Jaarverslag 2020. Foto: CNS photo - Thilo Schmuelgen, Reuters

De coronacrisis heeft een forse weerslag op het parochieleven, concludeert het aartsbisdom Utrecht op basis van zijn Jaarverslag 2020. Steeds meer kerken moesten de deuren sluiten door geldgebrek en de daling van het aantal kerkbezoekers en vrijwilligers. “Priesters zullen in steeds meer parochies de enige betaalde krachten zijn.”

Een grote impact in de breedste zin van het woord: de coronacrisis heeft een aanzienlijke negatieve rol gespeeld in het kerkelijk leven van 2020. Dat blijkt uit het Jaarverslag dat het bisdom dinsdag publiceerde.

In steeds meer parochies was het noodzakelijk om kerken te sluiten en aan de eredienst te onttrekken. Oorzaken waren de dalende financiële inkomsten, de vermindering van het kerkbezoek en de snelle afname van de omvang van pastorale teams, “over de hele linie”.

Verminderd contact met parochianen

Vooral het verminderde contact met parochianen door de coronacrisis en de daaraan gerelateerde maatregelen, is voor het aartsbisdom Utrecht reden tot zorg. “Vaste kerkgangers bleven wel komen, maar een aantal randkerkelijken is uit het zicht geraakt”, zegt woordvoerder Roland Enthoven desgevraagd. “Het zal moeilijk zijn om het contact met hen te herstellen.”

Ook op financieel terrein hebben sommige parochies een moeilijk jaar achter de rug, zegt Enthoven. “Via digitaal doneren en een extra oproep om te geven aan de Actie Kerkbalans valt die financiële schade hopelijk mee, dat moeten we nog even afwachten.”

Nog geen harde cijfers

Harde cijfers over de kerksluitingen, de daling van het aantal vrijwilligers en de vermindering van het kerkbezoek, heeft het aartsbisdom nog niet. De schade kan volgens de woordvoerder pas worden opgenomen nadat alle coronamaatregelen zijn opgeheven en het kerkelijk leven terug is naar het ‘oude normaal’. Hij wijst er op dat het nog de vraag is of ontwikkelingen die al langer gaande zijn, rechtstreeks met de coronacrisis kunnen worden verbonden.

Wel is inmiddels duidelijk dat een aantal kerkkoren na de pandemie niet meer terugkeert. “De coronacrisis was voor een aantal van de oudere koorleden reden om te stoppen en aanwas is er vaak nauwelijks”, zegt Enthoven. “Om hoeveel koren dit precies gaat, is nog niet bekend.”

“Vaste kerkgangers bleven wel komen, maar een aantal randkerkelijken is uit het zicht geraakt”

Niet-betaalde pastorale krachten

Opvallend in het verslag is de conclusie dat priesters in steeds meer parochies als enige betaalde krachten zullen achterblijven. Dat betekent dat parochies op zoek zullen moeten gaan naar niet-betaalde permanente diakens, catechetische medewerkers en diaconaal assistenten.

De trend is al een aantal jaren ingezet binnen het bisdom, zegt Enthoven. “Al een aantal jaren nemen parochies geen pastoraal werk(st)ers meer in dienst, ze zijn te duur geworden.” Een groot deel van hen zal binnenkort met pensioen gaan, waardoor het aartsbisdom nu inzet op geschoolde vrijwilligers, die parochiebesturen zelf moeten zien te vinden.

Kardinaal Wim Eijk zag dit jaren geleden al aankomen, en startte met opleidingen voor niet-betaalde permanente diakens, catechetische medewerkers en diaconaal assistenten aan het Ariënsinstituut, de priesteropleiding van het bisdom.

Positieve ontwikkelingen

Ondanks de negatieve impact van de pandemie, ziet het aartsbisdom ook positieve ontwikkelingen, vooral op digitaal gebied. “Soms leverde die digitale variant van een activiteit meer deelnemers op dan voorheen, omdat digitaal de drempel voor deelname lager is”, zegt Enthoven. “Met deze kennis kunnen parochies ook na de pandemie hun voordeel doen.”

De conclusies die op basis van het Jaarverslag kunnen worden getrokken, komen sterk overeen met het onderzoek dat KN in maart publiceerde naar aanleiding van een jaar kerkelijke lockdown. Daaruit bleek dat de coronacrisis op allerlei vlakken een grote impact had op de Nederlandse katholieke parochies. Dat uitte zich onder meer in een versnelling van de ontkerkelijking en de daling van het aantal doopsels, huwelijken, communies en uitvaarten. Ook koren bleken hard getroffen te zijn door de pandemie.

https://www.kn.nl/abonnementen/

Een traditie van eeuwen tegenover de waan van de dag

In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.

Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.

Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.