De Congregatie van de Zusters van de Goede Herder moet vandaag voor de rechter komen vanwege vermeende historische misstanden. Negentien vrouwen zeggen dwangarbeid te hebben moeten verrichten toen zij als tieners in een opvanghuis van de zusters verbleven.
“Drie jaar lang was het elke dag precies hetzelfde: werken en nog eens werken”, zegt een van de vrouwen die eind jaren zestig in de Almelose jeugdinstelling van de Zusters van de Goede Herder heeft gezeten. “Ik was veertien jaar en zat de hele dag achter de trapnaaimachine. Je wordt een soort van robot: alles wat de zusters zeggen, moet je doen. Toen ik na drie jaar weg mocht, werd ik ineens buiten gezet: ik kon niet eens afscheid nemen van de andere meisjes.”
De vrouw deed vandaag haar verhaal in de rechtbank van Haarlem, waar de rechtszaak plaatsvond die negentien vrouwen hebben aangespannen tegen de Congregatie van de Zusters van de Goede Herder. Tussen 1951 en 1979 zouden deze vrouwen, destijds meisjes in de tienerleeftijd, zijn blootgesteld aan dwangarbeid, bijvoorbeeld in naaiateliers en wasserijen.
De Congregatie van de Zusters van de Goede Herder beheerde vroeger vijf jeugdinstellingen voor kwetsbare meisjes in Nederland. Meisjes met een onveilige thuissituatie of die in aanraking met justitie waren geweest, konden door de rechter in zo’n instelling geplaatst worden. Ook konden ouders hun dochter zelf naar de zusters sturen, bijvoorbeeld in een geval van ongewenste zwangerschap.
Dat was een vroege vorm van jeugdzorg, die destijds in Nederland amper nog bestond. Er bleek echter veel mis te zijn binnen de jeugdzorg in Nederland na 1945: een overheidscommissie bracht in 2019 een rapport bomvol historische misstanden naar buiten. Ook de congregatie van de Goede Herder lag daarbij onder de loep.
Er werd erkend dat er dwangarbeid had plaatsgevonden en slachtoffers kregen een schadevergoeding van vijfduizend euro van de overheid. Ook werd vorig jaar in het voormalige klooster van de zusters in Velp een gedenkmonument opgericht. Een Franse zuster van de congregatie was daarbij aanwezig.
Desondanks vinden negentien vrouwen dat de kwestie niet afgerond is. In De Volkskrant verklaart een van hen dat de congregatie nog steeds niet volmondig wil erkennen dat er misstanden waren. “Wij blijven strijdbaar, want ze liegen en bedriegen”, zegt de vrouw.
Volgens de advocaten van de Goede Herder deden de zusters vroeger echter wat in hun ogen het juiste was. Zij waren ervan overtuigd “dat hun aanpak leidde tot een deugdzame ontwikkeling bij de vrouwen, die na een periode van bezinning en heropvoeding juist goed zouden kunnen meedraaien in de maatschappij”.
De advocaten die vandaag in Haarlem de congregatie verdedigen, staan daar namens de Franse tak van de Zusters van de Goede Herder. De congregatie is namelijk al lang niet meer in Nederland actief en heeft alleen nog een klooster in Bloemendaal in bezit, waar in 2014 de laatste zuster vertrokken is. Drie Nederlandse zusters schijnen nog in leven te zijn: zij zijn allemaal ruim over de negentig.
De uitspraak in de zaak van de negentien vrouwen tegen de congregatie was bij de totstandkoming van dit artikel nog niet bekend.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
