Tussen het brede scala aan namen dat afgelopen weekend opdook in de zogeheten Pandora Papers, staat ook die van de Legionairs van Christus. De congregatie zou vele miljoenen hebben ondergebracht in fondsen in Nieuw-Zeeland.
Honderden journalisten hebben de afgelopen twee jaar bijna twaalf miljoen vertrouwelijke financiële documenten doorzocht, de zogenaamde Pandora Papers. Het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) publiceerde afgelopen weekend de financiële geheimen en offshore transacties van tientallen staatshoofden, ambtenaren, politici, artiesten en sportsterren uit 91 landen en gebieden. Onder hen waren de Chileense president Sebastián Piñera, de Libanese premier Najib Mikati, de voormalige Britse premier Tony Blair en CDA-leider Wopke Hoekstra.
De enige katholieke instelling die op de lijst staat, is de congregatie van de Legionairs van Christus, van de al eerder in ongenade gevallen stichter Marciel Maciel Degollado, die misbruik pleegde en in het geheim een relatie met een vrouw onderhield met wie hij een kind kreeg.
De Spaanse krant El Pais meldde naar aanleiding van de publicatie dat priesters en zakenlieden die dicht bij de congregatie stonden tussen 2010 en 2011 een uitgebreid systeem hebben opgezet om zo miljoenen aan activa voor het Vaticaan te verbergen en belasting op investeringen te vermijden. Zij deden dit volgens de krant middels drie trusts in Nieuw-Zeeland.
De congregatie zou het afgelopen decennium volgens El Pais meer dan 295 miljoen dollar aan activa hebben verzameld in sectoren zoals onroerend goed, technologie, olie en fastfood.
Hoewel het niet illegaal is om trusts in zogeheten offshore tax havens te hebben, wordt dit in de praktijk gezien als iets wat corruptie en criminele activiteiten – met name belastingontduiking – in de hand werkt en bijdraagt aan een ongelijke verdeling van de welvaart.
Uit het onderzoek van ICJI blijkt dat de eerste trust vlak voor aanvang van een vijfjarig vernieuwingsproces – opgelegd door paus Benedictus XVI – is opgericht. Na een apostolische visitatie in 2009 werd besloten dat kardinaal Velasio De Paolis voor “structurele veranderingen” moest zorgen bij de door schandalen geplaagde congregatie. Drie dagen voor zijn benoeming werd begonnen met het opzetten van de belastingconstructie.
De trust, bekend als The Retirement and Medical Charitable Trust, werd volgens de oprichtingsdocumenten in 2010 gesticht om “donaties te innen en investeringen te doen” en om “leden die met pensioen waren gegaan, geestelijk waren aangetast of gewond waren geraakt bij een ongeluk” financieel te helpen, meldde El País.
In de trust werden de Legionairs van Christus als de enige begunstigden vermeld.
Twee extra trusts, bekend als AlfaOmega Trust en Salus Trust, werden in november 2011 opgericht om investeringen te doen. De opbrengst van die investeringen gingen volgens El País naar The Retirement and Medical Charitable Trust.
Fondsen uit een “erfenis” werden overgebracht naar de twee nieuwere trusts, waarover de Congregatie overigens geen zeggenschap zegt te hebben.
De orde wordt al jarenlang geteisterd door schandalen. De oprichter – de Mexicaanse priester Marcial Maciel Degollado(1920-2008) werd in 1998 door negen mannen formeel beschuldigd van seksueel misbruik. Er volgden tal van beschuldigingen voor seksueel misbruik van kinderen, het creëren van een sekte-achtige sfeer binnen de instelling en van financiële ongepastheid. Ook zou hij een dubbelleven hebben geleid, waarbij hij kinderen verwekte die hij later ook zou hebben aangerand.
Maciel werd in 2006 geschorst en stierf twee jaar later.
Ook na zijn dood bleef de congregatie in het nieuws komen. In 2017 kwam een soortgelijke financiële constructie aan het licht. Het legioen beheerde jarenlang via brievenbusondernemingen zijn inkomsten, waaronder collegegelden en donaties. De orde reageerde toen dat een dergelijke structuur niet langer in gebruik was, en dat dit typisch iets was van de Mexicaanse pater Luis Garza Medina, die hier voorheen de architect van was.
De legionairs bevestigden in een verklaring afgelopen maandag dat de orde één trust heeft voor “het ontvangen en uitdelen van donaties specifiek voor het dekken van de kosten van bejaarde en zieke priesters en gewijde personen of voor andere religieuze, liefdadige of educatieve doeleinden”.
Verder voerden de legionairs aan dat de twee trusts die in Nieuw-Zeeland zijn opgericht door De Garza Medinas ten behoeve van hen, “onafhankelijk zijn van onze congregatie”. Ze bevestigden opnieuw dat de congregatie “geen controle heeft over de activa van haar religieuzen, noch dat zij die beheert of bezit, tenzij de religieuzen hun bezittingen schenken”.
Bronnen: Crux en Catholic News Service
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
