Blij verrast ontving paus Franciscus onlangs de Nederlandse vertaling van De Pastorale Regel uit handen van Lambert Hendriks, een van de vertalers. Volgens Hendriks zei de paus: “Dat hebben jullie goed gedaan. Het is een zeer kostbaar werk van Gregorius.”

“De paus herkende het boek meteen. Hij heeft het ongetwijfeld in een andere taal gelezen”, zegt rector Lambert Hendriks van het grootseminarie Rolduc over zijn korte ontmoeting met de paus.

Uit het Latijn

Samen met zijn collega-docent Bernhard Hegge, vertaalde Hendriks het boek ‘De pastorale regel van paus Gregorius de Grote – die paus was van 590 tot 604 – uit het Latijn. Ze deden er twee jaar over.

“We realiseerden ons dat er nog helemaal geen volledige vertaling in het Nederlands van was. Dat was best raar, omdat het zo’n beroemd boek uit de katholieke Kerk is. Misschien komt het omdat er heel lang geen noodzaak voor was; de priesters beheersten immers het Latijn goed.”

Hendriks was evenals bisschop Jan Hendriks van Haarlem-Amsterdam in Rome voor een bijeenkomst over de samenwerking tussen het grootseminarie Rolduc en de Pauselijke Lateraanse Universiteit. “Omdat ik er toch was, vond ik het leuk om het boek persoonlijk aan de paus te overhandigen”, zei Hendriks, die enkele woorden in Italiaans met de paus wisselde. “Het was een mooie ervaring.”

Goede raad

Dat het boek zo’n 1400 jaar geleden geschreven is, doet niets af aan het belang ervan, vindt Hendriks. “Mensen zijn eigenlijk niet veranderd. Er bestaan nog steeds dezelfde karaktertrekken en mensen halen nog steeds uit dezelfde dingen voldoening.”

“Paus Gregorius schreef het boek als een brief aan een bisschop, die geen bisschop meer wilde zijn. Gregorius zegt dan in feite: ‘Hoe haal je het in je hoofd om zo’n mooie taak te ontvluchten?’ Vervolgens legt hij uit waarom het zo moeilijk is om een goede bisschop te zijn en geeft hij raad, die we nog steeds goed kunnen gebruiken.”

Hendriks geeft een voorbeeld van de raad die Gregorius gaf: “Paus Gregorius begreep heel goed het verschil tussen soorten mensen. De een is van nature meegaand, de ander geeft van nature meer weerstand. Over deze laatste groep mensen zei Gregorius dat het verstandig is om naar de overeenkomsten te zoeken. Wanneer je die benoemt en mensen daarin gelijk geeft, dan win je ze voor je.”

Bijbel

De manier waarop Gregorius bijbelteksten gebruikt, is opmerkelijk, vindt Hendriks. “Paus Gregorius gebruikte het als een manier om te illustreren wat hij wilde zeggen. Neem de zin uit Psalm 141,3 ‘Stel, Heer, een wacht voor mijn mond en een poort rond mijn lippen.’ Gregorius legt dat als volgt uit: ‘Hij vraagt namelijk niet om een muur voor zijn mond te plaatsen, maar een poort die opent en sluit. Zo moeten ook wij met zorg leren om de mond op bescheiden wijze en op de juiste tijd voor de stem te openen en evenzeer om hem op de gepaste tijd door zwijgen te sluiten.’”

Belangrijkste les

Hendriks denkt dat de belangrijkste les die we uit het boek kunnen trekken is: leef het leven zoals je het aan anderen leert. “Wanneer we zelf ons best doen om goed te leven, nemen mensen je adviezen ook gemakkelijker aan”, legt Hendriks uit.

Hoe waardevol de rector het boek ook vindt, hij heeft “geen vakken aan het curriculum toegevoegd om dit boek te bestuderen”. Wel heeft hij alle priesters en seminaristen een boek cadeau gedaan. En wat hij met alle tijd gaat doen, nu het boek af is? “Ik heb genoeg om mijn bordje vol te krijgen, precies zoals Gregorius het gewild zou hebben.”