Een vijfde van alle kerkgebouwen in Nederland is niet meer in gebruik als kerk. Dat blijkt uit onderzoek van dagblad Trouw. Katholieke kerken krijgen relatief minder vaak een andere bestemming dan protestantse kerken.

Van de bijna 6900 kerken in ons land hebben een kleine 1400 een nieuwe bestemming gekregen, zo becijferde Trouw op basis van diverse databestanden. Herbestemde kerken krijgen vaak een culturele of maatschappelijke functie (30,6 %), of worden omgebouwd tot woonhuis of appartementencomplex (28,3 %).

Verschil tussen katholieken en protestanten

In zowel omvang als aard van de herbestemming, tekent zich wel een verschil af tussen katholieke en protestantse kerken. Van de ruim 3000 protestantse kerkgebouwen die tussen 1800 en 1970 in Nederland zijn gebouwd, is bijna 30 procent inmiddels herbestemd. Bij rooms-katholieke kerken ligt dat aanmerkelijk lager: van de ruim 1500 kerken uit die bouwperiode kregen zo’n 280 een andere bestemming, nog geen 20 procent.

Katholieken lijken er volgens Trouw meer aan te hechten dat hun voormalige kerkgebouwen een rol blijven vervullen voor de gemeenschap. Protestantse kerken worden omgebouwd tot kantoorpand of woning, terwijl in katholieke kerken vaker zorginstellingen intrekken. Bovendien komt het bij katholieke kerken vaker dan bij protestantse kerken voor, dat zij na sluiting geen nieuwe bestemming krijgen (20 procent tegen 5 procent).

Religieuze betekenis

Volgens de Trouw-onderzoekers hebben die verschillen meerdere oorzaken. Zo worden aan herbestemming van katholieke kerken vaak meer voorwaarden verbonden, en zijn zeker de grote neogotische kerken uit de 19e eeuw bouwkundig minder geschikt om tot woonruimte om te bouwen.

Maar het meest wezenlijke verschil schuilt in de religieuze betekenis van het gebouw: katholieke kerken zijn gewijde ruimtes. “Voor rooms-katholieken is de kerk heilig, voor protestanten is de kerk handig”, zo vat het dagblad het samen.