Het dominicaanse stiltecafé Adem Inn in Rotterdam sluit na vijf jaar de deuren. Een van de aanleidingen voor sluiting was een te laag bezoekersaantal.

Niet alleen het lage bezoekersaantal, ook het feit dat de programmering niet helemaal past binnen de missie van de dominicanen, deed het Dominicaans Platform Nederland besluiten de financiering te beëindigen. Op 22 december zal het stiltecafé voor het laatst open zijn.

Offline, maar niet contactloos

Het concept leek aan te spreken: met een kop slow coffee konden mensen er WiFi-loos en in een rustige ambiance inspirerende boeken lezen over religie, literatuur, filosofie en zingeving.

De smartphone mag in een kluis en krijgen bezoekers weer opgeladen mee naar huis. Even helemaal offline zijn, maar niet contactloos, want er is altijd ruimte voor een goed gesprek. Daarnaast werden er dialoogavonden georganiseerd die op het raakvlak zitten van filosofie, spiritualiteit en maatschappelijke vraagstukken.

‘Fantastisch idee’

Persvoorlichter van de dominicanen, Arjan Broers, zegt in een telefonische reactie dat veel mensen het stiltecafé aanvankelijk een “fantastisch idee” vonden.

“Een eigentijdse plek om even aan de hectiek van de stad te ontsnappen en ruimte te maken voor bezinning op levensvragen.” Toch wisten de mensen volgens hem het café niet te vinden.

Een heerlijke plek

Leonie van Staveren, bestuurder van Stichting Kloostertuin Rotterdam en  initiatiefneemster, bevestigt dit. “Gemiddeld komen er maar zo’n tien bezoekers per dag. Mensen die per ongeluk binnenlopen reageren allemaal hetzelfde: ze vinden het ‘een heerlijke plek’.”

“De avonden worden doorgaans ook door een tiental mensen bezocht. Vanwege de diepgang en persoonlijke ruimte die mensen er krijgen, wordt de kwaliteit van de avonden door de bezoekers als ‘sterk’ gewaardeerd.”

Te hoge drempel

Ondanks een aansprekend concept, lijkt de drempel voor veel mensen toch te hoog te zijn. Van Staveren legt uit “Er is een kloof tussen het gedrag van mensen, en dat wat zij eigenlijk willen doen.”

Volgens haar komt het doordat de druk in onze maatschappij steeds hoger wordt. “Mensen werken veel, stellen hoge eisen aan elkaar en aan zichzelf en worden blootgesteld aan veel prikkels.”

Liever thuis

Dit patroon is volgens haar steeds moeilijker te doorbreken.  “Pas bij een burn-out ontdekken mensen dat ze hun leven op de verkeerde pijlers hebben gebouwd.”

Dan nog blijft er een drempel bestaan. “Wanneer mensen tot besef gekomen zijn dat zij eigenlijk meer behoefte aan stilte en bezinning hebben, blijft het altijd nog lastig om de tijd hiervoor te bevechten. Mensen zijn vaak genegen om toch thuis te blijven met de verleidingen van sociale media en ander vermaak.”

Dienstbaar aan spirituele honger

De mensen die wel de moeite nemen om het stiltecafé binnen te stappen, zitten meestal pas aan het begin van een zoekproces naar zingeving in hun leven.

“Met Adem Inn willen wij dit zoekproces faciliteren. De ‘zoekenden’ zijn er vaak nog helemaal niet aan toe om met antwoorden om de oren geslagen te worden. Slechts 1 tot 2% stroomt door naar ons leerhuis, of naar een andere activiteit van de dominicanen.”

‘Is dit wel dominicaans?’

Hiermee lijkt de kern van de beëindiging geraakt te worden. “Binnen het katholieke spectrum zijn de dominicanen redelijk progressief.  Maar de vraag rees: ‘is dit wel dominicaans?’ De herkenbaarheid van de katholieke organisatie kwam niet voldoende uit de verf. Eenvoudig weg omdat de doelgroep nog niet toe was aan het katholieke aanbod.”

De twintig vrijwilligers en andere betrokkenen vinden het allemaal erg jammer dat de deuren binnenkort definitief sluiten. “Juist in zo’n drukke stad als Rotterdam heb je stilteplekken nodig. Ondertussen sluiten er steeds meer kerken en blijven er geen toevluchtsoorden meer over.”

Geen voorportaal van de kerk

Broers benadrukt dat het stiltecafé nooit bedoeld is ‘als voorportaal van de kerk’. “In de afgelopen acht eeuwen hebben de dominicanen van alles geprobeerd. Dit was er slechts één van. Wel één waar vijf jaar lang mooie dingen zijn gebeurd en waar we van geleerd hebben.”

Het project was een initiatief van Stichting Kloostertuin Rotterdam. Deze dominicaanse stichting zet zich in voor initiatieven op het gebied van zingeving, levensoriëntatie, stilte en ontmoeting. Het is hen niet gelukt om andere financiering voor het stiltecafé te vinden.

Een ander dominicaans project in Rotterdam is Leerhuis Spiritualiteit. Dit omvat cursuswerk en bezinning over spiritualiteit en mystiek ‘op straatniveau’. Deze activiteiten worden gewoon voortgezet.